TWIERDZA KŁODZKO ? FORTYFIKACJE, BUNKRY, TUNELE, MAGAZYNY, TAJEMNICE…

            Kiedy wybierzemy się w podróż, aby zwiedzić oraz zobaczyć interesującą Twierdzę Kłodzko, zapoznajmy się z jej lokalizacją, a także historią. Z wyższych partii Twierdzy Kłodzko (Twierdzy Głównej) można podziwiać przepiękną panoramę miasta i okolicznych gór. Natomiast wewnątrz,  zobaczyć dobrze zachowane ślady kultury militarnej i wystawy poświęcone historii tego miejsca, a w podziemnych labiryntach, poczuć grozę walki minerskiej.

Twierdza Główna położona jest na Górze Fortecznej – wcześniej zwaną Zamkową – (369 m n.p.m). A dokładniej, w centrum miasta Kłodzko na powierzchni ponad 30 ha. Jej losy przedstawiają się w następujący sposób. Historia kłodzkiej Twierdzy rozpoczyna się w chwili powstania średniowiecznego drewnianego warownego grodu w X wieku, przebudowanego na murowany mieszkalno-obronny zamek władców Kłodzka, aż do nowoczesnego systemu fortyfikacyjnego zaprojektowanego zgodnie z najnowszymi, jak na XVII i XVIII wiek, wymaganiami sztuki wojennej. Początek fortyfikacji nowożytnej w Kłodzku sięga wojny trzydziestoletniej. Dokładnie w roku 1622, kiedy to w trakcie przygotowań do oblężenia twierdzy, przed kłodzkim zamkiem od strony północnej według projektu nieznanego dziś niderlandzkiego inżyniera powstało dzieło koronowe. Czyli obiekt obronny składający się z trzech bastionów połączonych dwoma kurtynami. Czoło tych umocnień skierowano na północ, gdyż była tam najtrudniejsza do obrony, otwarta przestrzeń z łagodnym terenowo podejściem. Od południa, tam gdzie dziś znajduje się wejście główne, zamek miał naturalną obronę w postaci stromego kamienistego zbocza góry. Jednak po zdobyciu Kłodzka przez wojska cesarskie dzieło koronowe zostało przebudowane tym razem na podstawie projektu włoskiego architekta Giovanniego de Galliano Pieroni. Na tym jednak Austriacy nie poprzestali. Wykonane zostały wówczas również fortyfikacje bastionowe wokół zamku. Przed dziełem koronowym zbudowano raweliny, czyli fortyfikacje osłaniające kurtyny dzieła koronowego. W latach 80. XVII wieku dalsze prace budowlane planował i nadzorował słynny włoski architekt i budowniczy ? Jakobo Carove. Dokonano wówczas największej przebudowy. A wszystko to miało miejsce jeszcze w XVII wieku. Dzięki czemu Twierdza Kłodzko w dużym stopniu zawdzięcza swój dzisiejszy kształt oraz charakter. Swój strategiczny kształt korony, fortyfikacja przyjęła dzięki przystosowaniu się do wspomnianego naturalnego ukształtowania terenu. Po za tym, jeszcze w wyniku wykorzystania obecnych warunków geologicznych. Były nimi kamieniste zbocza, obecne na Górze Fortecznej. Odpowiedzialnymi za przebudowę pierwszą nowożytną tej twierdzy, byli w tamtym czasie, wymienieni bracia Carove. To właśnie za ich sprawą, twierdza wzbogaciła się w takie elementy architektury obronnej, jak: kurtyny, bastiony oraz raweliny.  Kolejny etap, również ważny w jej historii nastąpił dzięki prusakom. Dokładniej rzecz opisując, królowi Fryderykowi II Wielkiemu. Ponieważ, kiedy odbił on Hrabstwo Kłodzkie po I wojnie śląskiej w 1742 roku, wydał rozkaz, nakazujący rozbudowę twierdzy, a dokładnie mówiąc, całego obiektu. Dlaczego? A to z powodu jednego z ważniejszych punktów obrony nowo zdobytych terenów. Rok później, generał Gerhard Cornelius de Wallrave, z pochodzenia Holender, sporządził nowe projekty dla fortyfikacji miasta Kłodzka. Miasto poddane zostało, większemu ufortyfikowaniu oraz najprawdopodobniej rozbudowie. Na początku zleconymi oraz zaplanowanymi pracami inżyniersko ? budowlanymi kierował Wallrave. Ale za nieprzychylnością losu, niestety szybko popadł on u Króla w niełaskę i został zastąpiony przez pułkownika Friedricha Christiana von Wredego. W tym czasie,  na Owczej Górze powstał pomocniczy fort.  Który był zwany Nową Twierdzą. Następnie w kolejnej dekadzie doszło do wybudowania fortyfikacji wokół miasta. Niestety, w wyniku tego typu działania dopełniającego pruskich władz, pod względem rozbudowy twierdzy, wykonano również czyn, jakim było wyburzenie znajdującego się tam zamku. Na miejscu którego powstał donżon ? centralne dzieło obronne twierdzy. Donżon był dziełem Piemontczyka w służbie Fryderyka II Wielkiego – Franza Ignatza Pinto. Wspomniany donżon zawierał kilkupoziomowe kazamaty. Natomiast w ich wnętrzach pomieszczono ? 42 działobitnie, zbrojownię, magazyny żywności, piekarnię i pomieszczenia dla załogi. Opisywany donżon osłonięto łańcuchem bastionów, redut, kleszczów, natomiast na przedpolu, szańcami oraz systemem fos. Których głębokość sięgała do 10 metrów.

Przeprowadzona duża bitwa o twierdzę,  miała miejsce w czasie wojen napoleońskich. Wtedy to Francuzi podjęli szturm na nią, w czerwcu 1807 roku. Twierdza, pomimo wprowadzonych wcześniej na jej obszarze unowocześnień, musiała być również non stop aktualnie do czasów przebudowywana, uzupełniana, a także sukcesywnie modernizowana. A to wszystko w czasie od roku 1809, aż po lata 60-te XIX wieku. Jednak nie wszystkie podejmowane działania, miały charakter typowo wojskowy.  Dlaczego? A to z powodu następującego czynnika.  Otóż podczas oblężenia twierdzy, jedną z metod stosowanego ataku, było wykonywanie podkopów przez wroga, pod dzieła obronne, w celu ich wysadzenia. Wtedy to stworzono w twierdzy, system tuneli kontr minerskich, czyli długich i niskich korytarzy. Dzięki którym, obrońcy fortyfikacji mogli zarówno wysadzać stanowiska artyleryjskie wojsk wroga oblegającego warownię, jak i likwidować ewentualne podkopy, wykonane przez wroga. W sumie pruscy budowniczowie Twierdzy Kłodzkiej wydrążyli ponad 40 km tego typu tuneli, które przypominały potężny labirynt umieszczony pod fortyfikacją.  Posiadany charakter obronny nie był nie zachwiany, ponieważ twierdza straciła go, już w II połowie XIX wieku. Przyczyną takiego stanu rzeczy, był fakt przekształcania jej w magazyny oraz więzienie. Które przeznaczone było dla więźniów politycznych, jak i w czasie II wojny światowej, również dla żołnierzy, których podejrzewano o działanie na niekorzyść III Rzeszy, a także dla jeńców wojennych różnej narodowości. Ważną rzeczą jest również fakt, że w czasie wspomnianej wojny, w latach 1940-1943 roku, twierdza była ?filią obozu Gross-Rosen”. W twierdzy w 1944 roku uruchomiona, była tu również filia fabryki, w której produkowano części elektroniczne dla U-bootów oraz rakiet V1 i V2. Natomiast po wojnie w opustoszałych budynkach fortu mieściły się magazyny wojskowe oraz wytwórnia win.  Zaś w roku 1960 obiekt został oficjalnie uznany za zabytek i udostępniony turystom. Dlatego możemy go zwiedzać i odkrywać wszelkie ukryte i nieujawnione tajemnice.  

DODATKOWE INFORMACJE DLA TURYSTÓW :

•  Zwiedzanie odbywa się z przewodnikiem w cyklach co 30 minut.
• Zwiedzanie podzielone jest na dwie części : górna część Twierdzy ? ok. 1,5 godziny oraz labirynt (chodniki kontrminerskie) ? ok. 1 godzina
• Cena biletów : górna część Twierdzy + labirynty 18 zł normalny i 14 zł ulgowy – cena biletów może ulec zmianie
• Zalecam mieć cieplejsze ubranie, gdyż w podziemiach przez cały rok panuje chłód !
• Parking płatny strzeżony przy ul. Grottgera 

W Górach
Zakopane noclegi, Białka Tatrzańska noclegi, Bukowina tatrzańska noclegi, Kościelisko noclegi, Poronin noclegi, Biały Dunajec noclegi, Szaflary noclegi, Murzasichle noclegi, Jurgów noclegi, Szczawnica noclegi, Krościenko nad Dunajcem noclegi, Czorsztyn noclegi, Niedzica noclegi, Kluszkowce noclegi, Krynica-Zdrój noclegi, Muszyna noclegi, Tylicz noclegi, Piwniczna-Zdrój noclegi, Szczyrk noclegi, Wisła noclegi, Ustroń noclegi, Brenna noclegi, Koniaków noclegi, Żywiec noclegi, Korbielów noclegi, Zawoja noclegi, Karpacz noclegi, Szklarska Poręba noclegi, Miłków noclegi, Polanica-Zdrój noclegi, Kudowa-Zdrój noclegi, Duszniki-Zdrój noclegi, Lądek-Zdrój noclegi, Kłodzko noclegi, Świeradów-Zdrój noclegi, Solina noclegi, Polańczyk noclegi, Ustrzyki Dolne noclegi, Ustrzyki Górne noclegi, Cisna noclegi, Wetlina noclegi, Święta Katarzyna noclegi, Krajno noclegi, Bodzentyn noclegi, Nowa Słupia noclegi, Chęciny noclegi, Baligród noclegi, Smerek noclegi, Komańcza noclegi, Lutowiska noclegi, Rymanów-Zdrój noclegi, Iwonicz-Zdrój noclegi, Wysowa noclegi, Maniowy noclegi, Sromowce Niżne noclegi, Sromowce Wyżne noclegi, Gliczarów Górny noclegi, Czarna Góra noclegi, Małe Ciche noclegi, Murzasichle noclegi, Ząb noclegi, Szaflary noclegi, Witów noclegi, Chochołów noclegi, Jabłonka noclegi, Lipnica Wielka noclegi, Zubrzyca Dolna noclegi, Zubrzyca Górna noclegi, Istebna noclegi, Milówka noclegi, Limanowa noclegi, Międzybrodzie Żywieckie noclegi, Zwardoń noclegi, Jaworzynka noclegi, Jastrzębie-Zdrój noclegi, Złoty Stok noclegi, Szczawno-Zdrój noclegi, Ściegny noclegi, Sosnówka noclegi, Jelenia Góra noclegi, Sucha Beskidzka noclegi, Maków Podhalański noclegi, Rabka-Zdrój noclegi, Nowy Targ noclegi, Ochotnica Górna noclegi, Mszana Dolna noclegi, Jaworki-Homole noclegi, Święty Krzyż noclegi