Koszalin historia, ciekawostki...

Opis

Koszalin to miasto na prawach powiatu. Znajduje się ono w północno-zachodniej Polsce. Dokładniej rzecz ujmując, w województwie zachodniopomorskim. Jest też drugim co do wielkości miastem na Pomorzu Zachodnim. Położone jest na Pobrzeżu Koszalińskim, nad rzeką Dzierżęcinką, nad następującymi jeziorami: Jamno i Lubiatowo Północne. Miasto jest również większym ośrodkiem kulturalnym w regionie, w którym zwiedzający znajdzie teatry, kina, filharmonie, amfiteatr oraz muzea. Koszalin jest także siedzibą lokalnych mediów. W mieście znajduje się również kuria. Centrum prezentowanego miasta znajduje się około 11 kilometrów od  Morza Bałtyckiego. Natomiast obszar opisywanego miasta, sięga   południowego brzegu nadmorskiego jeziora.

Koszalin w swej przeszłości historycznej, w pierwszej kolejności był wioską. Ta wieś nosiła nazwę właśnie Koszalin. Jednak w XIII wieku, a dokładnie rzecz mówiąc w 1214 roku książę pomorski Bogusław II z dynastii Gryfitów. Będąc   wnukiem po kądzieli Bolesława Krzywoustego, od początku panowania po śmierci ojca znalazł się między młotem a kowadłem. Z jednej strony posiadanej przez niego władzy zagrażali rosnący w siłę pod rządami Albrechta Niedźwiedzia i jego syna Ottona II margrabiowie brandenburscy z dynastii Askańskiej. Ale spośród wszystkich zagrożeń, nie był to jednak koniec. Bowiem  z drugiej strony Bogusław zagrożony był przez silnych Duńczyków pod władzą Kanuta VI. W kolejnych latach doszło do dalszych zmian. W 1248 roku wschodnia część ziemi kołobrzeskiej wraz z Koszalinem przeszła na własność biskupów pomorskich ( kamieńskich). Po paru latach 23 maja 1266 roku, biskup Herman von Gleichen lokował miasto na lubeckim prawie. Nadał mu również okoliczne wsie, wraz z licznymi przywilejami oraz ustanowił w nim swoją główną rezydencję. A także stolicę biskupiego księstwa kamieńskiego. Na tych wydarzeniach rozwój miasta i jego znaczenia się nie zakończył. Otóż w wyniku nabycia wsi Jamno w 1331 roku, jak również części jeziora Jamno wraz z mierzeją oraz grodem nazywającym się Unieście w 1353 roku, Koszalin uzyskał bezpośredni dostęp do morza. Umożliwiło to Koszalinowi, intensywne uczestnictwo w kolejnych wiekach w handlu morskim. Te tak ważne atuty jakie miasto otrzymało miały przynosić mu jedynie same bogate korzyści. Jednak, jak czas pokazał, nie wszystko złoto co się świeci. To co miało podnosić miasto pod względem posiadanej rangi ważności oraz znaczenia doprowadziło do groźnych sporów. Doszło do zatargów z Kołobrzegiem oraz Darłowem. Między innymi w 1446 roku skutkiem była na szczęście wygrana bitwa z Kołobrzegiem. Po 70 latach,  wprowadzono w 1516 roku zakaz kupowania towarów od osób, które posługiwały się językiem słowiańskim. Dodatkowymi obciążeniami dla miasta były zarazy. A na dodatek jeszcze skutki prowadzonej wojny trzynastoletniej, które przyczyniły się do zmniejszenia miasta. W 1535 roku w mieście na dżumę umarło tysiąc pięćset osób, spośród dwóch i pół tysiąca w nim zamieszkałych. Rozpoczęto również budowę zamku ? rezydencji książąt pomorskich, która ostatecznie została zakończona w 1582 roku.

Po wygaśnięciu rodu książąt pomorskich w 1637 roku, miasto dostało się w ręce kuzyna, a następnie margrabiów brandenburskich. W 1690 roku wielki sztorm zamulił  nurt, czego skutkiem było zakończenie funkcjonowania miasta, jako portu morskiego. Kolejne lata, były również niekorzystne dla miasta. Otóż prawie całe miasto spłonęło w pożarze w 1718 roku, a na domiar złego od tego czasu miasto rozwijało się bardzo powoli. Jednak, niemal po stu latach, bo w 1816 roku w Koszalinie umieszczono stolicę rejencji koszalińskiej, która wchodziła w skład prowincji Pomorze państwa pruskiego. Miasto stało się w tym samym roku również siedzibą powiatu, w 1872 roku przemianowanego na powiat o innej nazwie ? Koslin". W 1859 roku ukończono budowę linii kolejowej Koszalin ? Stargard jako część linii do Gdańska. W 1890 roku do Koszalina przeniesiono szkołę kadetów z Chełmna. Natomiast w kwietniu 1933 roku  w jej miejscu powstał Narodowosocjalistyczny Instytut Wychowawczy [ niemiecki]. W latach 1911?1937 w mieście  Koszalin funkcjonowała komunikacja tramwajowa. 1 kwietnia 1932 miasto wyłączono z powiatu Koszalin oraz przekształcono w powiat grodzki. 4 marca 1945 miasto zajęte zostało przez Armię Czerwoną. Radzieckim wojennym komendantem miasta Koszalin powołano majora Woronkow. Niestety skutki prowadzonych wojennych działań, miały swoje negatywne oddziaływanie. Otóż miasto zostało zburzone w 40%. W wyniku ustaleń konferencji w Poczdamie,  Koszalin znalazł się w Polsce. W dniu 28 lipca 1945 roku władza w mieście została przekazana reprezentantowi Polski Alfonsowi Kaczmarkowi. W lipcu 1945 roku administracja polska rozpoczęła proces wysiedlania dotychczasowych mieszkańców miasta do Niemiec.

Koszalin był w latach 1950?1975 stolicą ?dużego" województwa koszalińskiego (jednego z 17) oraz w latach 1975?1998 siedzibą władz ?małego" województwa koszalińskiego. 

Ale czy tylko same atrakcje historyczno turystyczne nakłaniają do odwiedzenia Koszalina. Nie nie tylko.  Otóż dużą powierzchnię miasta zajmują tereny zielone, a mianowicie : Park imienia Książąt Pomorskich, Las komunalny na masywie Góry Chełmińskiej, Las Bukowy i wiele innych mniejszych parków oraz terenów zielonych.

Północna część miasta jest objęta Koszalińskim Pasmem Nadmorskim, będącym obszarem chronionego krajobrazu. W północno-zachodniej części Koszalina znajduje się większa część Bukowego Lasu Górki, który jest obszarem mającym znaczenie dla Wspólnoty (Natura 2000). Na terenie Koszalina znajduje się część jeziora Lubiatowo Północne wraz ze ścisłym rezerwatem przyrody, rezerwatem glebowym Bielica oraz zespołem przyrodniczo-krajobrazowy Dolina Grabowa.

Co warto odwiedzić i zobaczyć w Koszalinie w czasie pobytu:

 Cały obszar Starego Miasta został wpisany do rejestru zabytków. Zabytki Koszalina znajdują się na Europejskim Szlaku Gotyku Ceglanego. Lista zabytków chronionych prawem:

?   fragmenty murów obronnych z ok. 1320 roku.

?   Katedra Niepokalanego Poczęcia? kościół gotycki z 1333 roku.

?   Domek Kata z XV wieku, od 1964 roku siedziba Teatru Propozycji Dialog

?   Kościół św. Józefa Oblubieńca ? neogotycka budowla z 1869 roku dla wiernych, założonej w 1857 roku parafii katolickiej

?   Kaplica św. Gertrudy? wybudowana w latach 1382?1383, obecnie kaplica ewangelicko ? augsburska. 

?   Pałac Młynarza i młyn z XIX w.

?   dawny kościół zamkowy ? wybudowany ok. 1300 roku jako kościół klasztoru cysterek, opuszczony w czasie reformacji, następnie zrujnowany, został odbudowany przez księcia Franciszka I w latach 1602?1609 jako kościół zamkowy. Od 1953 roku cerkiew pw. Zaśnięcia NMP, siedziba parafii prawosławnej (ul. Adama Mickiewicza 22)

?   Pałac Ślubów ? kamienica z XVI w., wzniesiona w okresie późnego średniowiecza, posiada w ścianach bocznych elementy z XV / XVI w. ? ostrołukowe blendy (ul. Bogusława II 15)

?   kamienica gotycka z XIV w. (ul. Bolesława Chrobrego 6)

?   dawna plebania (ul. kard. Stefana Wyszyńskiego)

?   zespół budynków Poczty Głównej ? zespół neogotycki wzniesiony w 1884 roku.

?   kamieniczka (elewacje) (ul. Zwycięstwa 125)

?   Park Miejski imienia Książąt Pomorskich? zabytkowy park, którego najstarsza część powstała w 1817 roku.

?   zabytkowe domy (pl. Wolności 2-3, pl. Wolności 4)

?   zabytkowe wille (ul. Batalionów Chłopskich 83, ul. Jana z Kolna 38, ul. Józefa Piłsudskiego 53, ul. Szczecińska 1, ul. Zwycięstwa 126),

?   wieża widokowa na Górze Chełmskiej zbudowana w 1888 roku; wysokość 31,5 m

• stacja kolejki wąskotorowej wraz z obiektami kolejowymi z 1898 roku.

Obiekty historyczne godne uwagi w mieście:

?   budynek z początku XIX w. przy ul. Mickiewicza ? obecnie część Urzędu Miasta

?   neogotycki budynek polikliniki ? wzniesiony w latach 1895?1896 na potrzeby szpitala miejskiego.

?   Gmach Rejencji, wzniesiony ok. 1890 roku przy ulicy Andersa ? obecnie siedziba Policji

?   neogotycki budynek Archiwum Państwowego ? wzniesiony na początku lat 80. XIX w. jako szpital garnizonowy, znajdował się pod zarządem administracji wojskowej do końca I wojny światowej. 

?   budynek Bałtyckiego Teatru Dramatycznego ? wzniesiony w 1906 roku jako budynek parafialny ewangelickiej gminy wyznaniowej

?   podziemia starego browaru, ul. Kazimierza Wielkiego ? stanowią część dawnego browaru E. Aschera z 1846 roku, istniejącego do 1910 roku.

?   budynek Straży Pożarnej ? wzniesiony w 1928 roku, z charakterystyczną wysoką wieżą usytuowaną od strony zachodniej, służącą pierwotnie jako ściana ćwiczeń wysokościowych.

?     Skansen Kultury Jamneńskiej.

?   budynek z końca XIX w. ? zbudowany został w latach 70. XIX w. przez rodzinę Hildebrand.

Obraz bezkresny_studio z Pixabay