Sanok atrakcje, historia, ciekawe informacje...

Opis

Miasto Sanok, jest miastem powiatowym w Polsce, mieszczącym się w województwie podkarpackim. Położone ono jest w dolinie Sanu, w Kotlinie Sanockiej, w Euroregionie Karpackim. Wchodzi w skład powiatu sanockiego, jest także siedzibą gminy wiejskiej Sanok, jednak do niej nie należy. Miasto znajduje się nad rzeką San. Płynie ona wijącym, a nie prostym korytem, dodatkowo jeszcze wśród zalesionych gór.

Sanok to piękne miasteczko, przez które przejeżdża w zasadzie każdy, kto wybiera się w Bieszczady.  Sanok jest pewnego rodzaju bramą w kierunku Bieszczad, w której warto się zatrzymać. Można bliżej przyjrzeć się różnorodności podkarpacia i zobaczyć wiele wspaniałych miejsc i zabytków.

Sanok atrakcje i zabytki:

• Starówka i rynek w Sanoku
• Ramerówka (Arkady)
• Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku
• Zamek Królewski w Sanoku
• Archikatedralny Sobór Prawosławny pw. Świętej Trójcy,  Zamkowa 16
• Plac Harcerski
• Bunkier Linii Mołotowa
• Muzeum Historyczne w Sanoku
• Muzeum Budownictwa Ludowego - Rynek Galicyjski
• Orli Kamień
• BWA Galeria Sanocka
• Kolekcja ikon w Sanoku ? Sztuka cerkiewna XV-XIX wiek.
• Galeria Zdzisława Beksińskiego w Sanoku.
• Cerkiew Świętej Trójcy w Sanoku.
• Kościół i klasztor oo. Franciszkanów w Sanoku.
• Ławeczka dobrego wojaka Szwejka
• spacer nad Sanem

Sanok historia, ciekawe informacje:

Przed wiekami, wybudowano w pierwszej kolejności, osadę. Nazwę dla niej, zaczerpnięto w pierwszej kolejności od przepływającej, nieopodal wspomnianej rzeki. Dlatego , osadę nazwano Sanokiem. Rozrastała się ona szybko w tamtych czasach. W wyniku czego, już w połowie XII wieku, był to już gród obronny, jak i też ważny ośrodek administracyjny.

Najstarsza napisana wiadomość o Sanoku pochodzi z czasów, kiedy ziemia ta należała do książąt ruskich. Według zapisów zamieszczonych w kronikach ruskich, a dokładniej w "  Latopisie Hipackim z roku 1150 ", król węgierski Gejza II, po przekroczeniu gór, dokonał zajęcia grodu Sanok. Następne informacje, zapisane we wspomnianym latopisie, mówią o odbytym tutaj, spotkaniu króla węgierskiego, z ruską księżniczką. A w 1231 roku książę ruski udał się do Sanoka, a stąd uciekł na Węgry. Natomiast w 1339 roku za czasów przynależności do Rusi Halickiej, przedstawiany Sanok otrzymał przywilej lokacyjny, na prawie magdeburskim. Wspomniany dokument , został wydany 20 stycznia, wspomnianego roku, przez księcia halickiego Jerzego II Trojdenowicza, wywodzącego si z mazowieckiej linii Piastów.Według badań archeologicznych, prowadzonych przez historyków na Fajce, wzgórzu, które w przeszłości, prawdopodobnie było dawnym Sanokiem.

Znaleziono pozostałości dawnej świątyni, cmentarza oraz liczne ozdoby. Znaleziono również dwie pieczęcie Wielkiego Księcia Kijowskiego. 25 kwietnia 1366 roku, potwierdził on prawa miejskie Sanoka. W tym czasie Sanok, stał się stolicą jednostki administracyjnej, której nazwa brzmiała "Ziemia Sanocka." Wspomniana ziemia weszła w skład Województwa Ruskiego. W zamku sanockim, znajdowała się również, siedziba urzędu grudzkiego oraz ziemskiego, ze starostą na czele. W Sanoku działały również sądy: grodzki, ziemski oraz wyższy sąd prawa niemieckiego, dla całej Ziemi Sanockiej.

Okres od połowy XIV do połowy XVI wieku uchodzi za najpomyślniejszy w dziejach miasta. Jednak jeszcze, od końca wspomnianego XVI wieku, zaczął się powolny upadek Sanoka. Przyczyniły się do tego wydarzenia losowe. Mianowicie wpływ na to, miały liczne pożary, z których największy, dokonał, niemal doszczętnego zniszczenia miasta  ? ocalał tylko, od ognia, kościół franciszkanów, 5 domów i górne przedmieście.

W nie odległych latach przed rozbiorami, Ziemia miasta Sanoka oraz jego mieszkańcy, byli zmuszeni do podjęcia walki. Miało to miejsce, wtedy kiedy, sanoccy ziemianie zbuntowali się przeciw nałożonej na nich kontrybucji, którą musieli płacić, na rzecz wojsk rosyjskich. Świadczyła o tym uchwała z dnia 25 stycznia 1768 roku. Jakub Ignacy Bronicki, pełniący funkcję marszałka sanockiego, w dniu 29 czerwca 1768 roku, dla potrzeb Konfederacji Barskiej, uzyskał milicję nadworną, potrzebną amunicję, dziewięć armat, wymagane pełne oporządzenie dla 50 ludzi oraz tysiąc czerwonych złotych. A dokładniej rzecz ujmują, warto powiedzieć, że miało to miejsce w Lesku, od Kantego Ossolińskiego. Natomiast w dniu 7 lipca 1768 roku, odbył się generalny zjazd szlachty sanockiej, na polach między Sieniawą, a Rymanowem. Zgromadził on blisko 6000 ludzi.

17 lipca  1768 roku, mieszczanie sanoccy złożyli przysięgę Konfederacji Barskiej, przy obecności Wójta Sanoka.

Po czterech latach, to jest w 1772 roku, miasto oraz ziemia sanocka, znalazły się w obszarze pierwszego rozbioru. Precyzyjniej przedstawiając, w składzie Królestwa Galicji oraz Londomerii. Miasto w tamtym czasie, było zniszczone, a natomiast istniejący w nim ratusz spalony. Siedziba powiatu przeniesiona została do zamku, umiejscowionego w Lesku. Od tego roku, również miasto należało do cyrkułu leskiego, po czym  sanockiego.

W czasie wojny polsko-austriackiej w czerwcu 1809 roku, ostatnia obrona zamku sanockiego przed wojskami austriackimi przeprowadzona została  pod dowództwem gen. Ksawerego Krasickiego. Kiedy do Austriaków dotarła informacja, o mającym przybyć do Sanoka, ks. Józefie Poniatowskim, dokonali oni zajęcia Sanoka. Kiedy jednak widomym stało się, że oczekiwana odsiecz nie nadjedzie, dowodzący obroną Krasicki, podstępem wydostał się z murów oblężonego zamku.

W 1846 roku w trakcie powstania krakowskiego, 18 lutego bieżącego roku, do punktu zbornego, umiejscowionego w Cisnej, przybył z inicjatywy Juliana Goslara, mjr Jerzy Bułharyn,  jako Wojenny Naczelnik Obwodu Sanockiego. Sformował on z przebywających tam, pracowników huty w Cisnej, oddział. Który to został poprowadzony na Sanok. A w czasie marszu do miasta, rozbrajał on po drodze, napotkane, istniejące placówki straży skarbowej, a także łączył się z innymi grupami powstańczymi. Miał on, wraz z prowadzonym przez siebie oddziałem, od Przełęczy Łupkowskiej z okolic Kalnicy oraz Leska, atakować Sanok. 21 lutego 1846 roku, powstańcy z południowej części obwodu sanockiego, kierowali się na północ, aby opanować Sanok. 180 uczestników spotkało się w Uhercach. Tam rozpoczęto ich formowanie w oddziały. Odebrano, także od wszystkich przysięgę. Nękani oni byli, jednak  w czasie drogi przez chłopów ze Stefkowej. Po kilku potyczkach, między innymi, pod Leskiem, a także w czasie dojścia do Zahutynia, 180 wspomnianych powstańców, nie posiadając odpowiedniego wsparcia, od północy, nie dokonało zaplanowanego ataku na miasto.

W kolejnych latach, a mianowicie po reformie administracyjnej, w roku 1864 miasto było siedzibą starostwa i powiatu sądowego w kraju Galicja.9 maja 1872 roku,  miał miejsce dewastujący pożar Sanoka, który strawił 72 domy, kościół i klasztor Franciszkanów (wybuchł on na Podgórzu, wywołali go robotnicy włoscy przebywający w karczmie. W roku 1883 miasto liczyło 5181 mieszkańców.

W roku 1898 miasto liczyło już 5559 osób, ogółem było 360 domów. W roku 1900 w powiecie sanockim mieszkało 85 698 osób, starostwo dzieliło się na 130 gmin politycznych oraz 120 gmin katastralnych.

Kolejnym nieprzychylnym dla Sanoku, wydarzeniem, był wybuch I wojny światowej. Natomiast w dniu 29 września 1914 Sanok oraz Lesko zostały zajęte przez wojska Rosjan. Pod koniec wojny 20 października 1918 został utworzony Komitetu Samoobrony Narodowej. 31 października/1 listopada 1918 dokonał bez walki przejęcia władzy w Sanoku. Delegacja osób z KSN, w dniu 1 listopada 1918 podjęła rozmowy z komendantem wojskowej załogi c. i k. w Sanoku płk. Maksymowiczem. Pomimo oporu stawianego, z jego strony,31 października, na 1 listopada 1918 osoby z Komitetu Samoobrony Narodowej, dokonały bez walki przejęcia władzy w Sanoku. Wtedy też z budynku Towarzystwa Gimnastycznego Sokół, na ulice wyszły uzbrojone patrole, które dokonały zajęcia strategicznych budynków, w tym koszar.

W listopadzie 1918 roku, powstał w Fabryce Zieleniewskiego w Sanoku, pociąg pancerny, "Kozak". Został on użyty w  walkach w wojnie polsko - ukraińskiej.

W czasie kolejnej wojny, to jest II wojny światowej, również doszło do ważnych wydarzeń. Pod Sanokiem, we wrześniu 1939 roku, walki obronne, prowadzone z nacierającymi wojskami hitlerowskimi, były toczone, przez 3 Brygadę Górską. Która była dowodzona przez płk. Jana Kotowicza. Ta natomiast wchodziła w skład grupy operacyjnej gen. bryg. Kazimierza Orlika- Łukoskiego.

W dniu 9 września 1939 roku, przez Lesko do Ustrzyk, wycofywali się natomiast, żołnierze batalionu Obrony Narodowej ?Sanok" (dowódca batalionu był, kpt. Tadeusz Kuniewski), którzy także toczyli walki w celu opóźnienia marszu Niemców na wschód.

We wrześniu 1939 roku, dyrekcja Fabryki Wagonów powierzyła Julianowi Gorgoniowi przygotowanie i kierowanie transportem ewakuacyjnym fabryki. 11 września 1939 przy stacji kolejowej Rychcice- Chatki, transport został zbombardowany przez niemieckie samoloty. W czasie przeprowadzonego nalotu zgineli, Julian Gorgoń i pan Dutkiewicz, stolarz z Fabryki Wagonów. Czesław, syn Juliana, nieszczęśliwie raniony odłamkiem bomby, został przewieziony do szpitala powszechnego w Drohobyczu.

12 września 1939 Sanok oraz okolice zostały zajęte przez jednostki niemieckie oraz słowackie.Zorganizowano powiat sanocki. Całkowita powierzchnia powiatu wynosiła 2585,6 km2 oraz liczyła 245 704 mieszkańców. Wspomniany powiat był najbardziej wysuniętym na południowy wschód obszarem GG. 15 listopada 1941 do powiatu sanockiego włączono 9 gmin położonych na wschód od Sanu m.in. Lesko i Ustrzyki Dolne. Powiat sanocki graniczył z dwoma państwami: Słowacją oraz Węgrami. Do 1944 roku należał do krakowskiego później tarnowskiego okręgu wojskowego z nad komendanturą polową nr 226 (Oberfeldkommandantur 226), Komendantura polowa w Sanoku oraz siedziba oddziałów Einsatzgroupp I (Einsatzkommandos I) oraz siedziba oddziału operacyjnego gestapo pod dowództwem dr. Ludwika Hahna.

Do czerwca 1941 roku, przez opisywany Sanok oraz rzekę San, wiodła ustalona granica międzypaństwowa, a mianowicie niemiecko-sowiecka. Prawobrzeżna strona Sanoka oraz część powiatu sanockiego znajdowały się w okresie 1939?1941, pod okupacją sowiecką. Mieszkańcy tej części powiatu oraz Sanoka zostali następnie deportowani do białoruskiej i ukraińskiej części ZSRR.

Prawobrzeżna strona Sanoka, chroniona na Sanie sowiecką Linią Mołotowa została zdobyta przez wojska słowackie i niemieckie 23 czerwca 1941. W kolejnych latach, to jest do lipca 1944 roku, na terenie przyległym do fabryki wagonów mieściły się zakłady naprawcze sprzętu wojskowego dla amii niemieckiej, pod nazwą Panzer-Instandsetzungs-Kraftfahr-Werken, Instandsetzungsgruppe ?Süd" (w skrócie K-Werk). W nich remontowano między innymi: czołgi, wozy pancerne oraz działa. Na terenie miasta Niemcy, utworzyli również dwie szkoły Hitlerjugend przy ulicy Sobieskiego i Fryderyka Szopena, które wizytował Hans Frank w marcu 1943 roku oraz szkołę policji dla Ukraińców.

Ważną rzeczą jest, że w okresie II wojny światowej, w Sanoku mieściła się Komenda Obwodu AK. Zgrupowanie zostało jednak rozwiązane w sierpniu 1944. Armia Czerwona wkroczyła do Sanoka w sierpniu 1944. Mimo tego na wzgórzu cmentarnym w dzielnicy Posada, Niemcy utrzymywali się jeszcze około 7 tygodni. Po zdobyciu Sanoka przez Armię Czerwoną, z rejonu na zachód od miasta, ruszyła na Słowację ofensywa wojsk sowieckich zwana operacją dukielsko-preszowską. Opuszczony przez Niemców obszar przechodził pod wojskowe zarządy Armii Czerwonej tzw. ?wojennyje komanda". Uczestniczący w walkach z Niemcami żołnierze Armii Krajowej byli natychmiast rozbrajani oraz aresztowani przez NKWD.  

Przedstawiając w skrócie losy ziemi Sanoku, w latach wprowadzania i utrwalania nowej władzy, należy napisać że już w połowie 1945 roku nasilił się terror władzy komunistycznej wobec miejscowej ludności. Z tego powodu mieszkańcy Sanoka, nie mogąc pozostawać biernymi do tego typu zachowania, nowego okupanta, przystąpili w ukryciu do utajonej walki. Dlatego pojawiła się tu, partyzantka antykomunistyczna, reprezentowana przez Samodzielny Batalion Operacyjny NSZ ?Zuch". Partyzanci podjęli wówczas walkę z komunistycznym aparatem bezpieczeństwa.

Lata powojenne dla Sanoka, to równocześnie okres odbudowy ze zniszczeń, a następnie rozbudowy zakładów przemysłowych w ramach budowy gospodarki socjalistycznej. Sanoccy potentaci: Sanocka

Fabryka Autobusów ?Autosan" i Zakłady Przemysłu Gumowego ?Stomil". Wokół starej części Sanoka powstały nowe osiedla mieszkaniowe, liczba mieszkańców wzrosła również. W 1972 roku,  doszło do poszerzenia granic administracyjnych Sanoka. Włączono wtedy w granice miasta, następujące miejscowości: Zahutyń, Olchowce, Zagórz, Dolina, Zasław oraz Wielopole.

Miasto uzyskało również, jednocześnie status miasta na prawach powiatu. A jego obszar wzrósł do 72 km2. Liczba mieszkańców wzrosła w drugiej połowie lat 70. XX w do 32 tys.

Miasto się nieustanie przeobrażało. Dowodem na to jest fakt, że w 1977 roku doszło do kolejnej zmiany granic miasta ? wyłączono z jego granic miejscowości przyłączone w 1972 roku.

W sierpniu 1980 Sanok nie pozostał na uboczu wydarzeń politycznych. Bowiem 29 września powstał w

Od 1983 Sanok jest siedzibą władyki prawosławnej eparchii przemysko-nowosądeckiej.