Łańcut historia, ciekawostki...

Łańcut historia, ciekawostki... w miejscowości Łańcut

Opis

Opisując piękne oraz interesujące miasto i miejsce, jakim jest Łańcut, zachęcamy wszystkich chętnych, do przyjazdu tu do miasta oraz jego okolic.

Zamek, który zobaczymy w Łańcucie jest jedną z najpiękniejszych rezydencji arystokratycznych w Polsce. Słynie ono ze znakomitych wnętrz mieszkalnych oraz niezwykle interesującej kolekcji pojazdów konnych. Jednak to nie wszystko. Zespół pałacowy, tu obecny, otacza stary, malowniczy park w stylu angielskim, w którym wznoszą się liczne pawilony i zabudowania gospodarcze. Były one ściśle niegdyś związane z codziennym życiem łańcuckiej rezydencji. Zamkowe wnętrza zaliczane są do najpiękniejszych w Polsce. Na tym jednak nie koniec. W naszych dalszych przygotowaniach do wyjazdu i zwiedzania, warto abyśmy poznali następujące informacje. Otóż, przeprowadzone oraz dokonywane wykopaliska z obszaru miasta, są dowodem świadczącym, że na terenie ziemi przedstawianego Łańcuta, ludność żyła już w okresie neolitu. Badający te tereny archeolodzy są zdania, iż w okolicy Łańcuta istniały grody obronne. Jeszcze przed powstaniem miasta, istniała już osada, a dokładniej na wzgórzu do dziś zwanym Łysa Górą. Król Kazimierz Wielki, kiedy w latach 1340-1349 zajął ziemię przemyską, nadał Łysą Górę i przyległe włości zasłużonemu wojewodzie sandomierskiemu Ottonowi z Pilczy. W tym też czasie przy grodzie zostało lokowane miasto. Dodatkowo jeszcze powstała również parafia łańcucka z drewnianym kościołem pod wezwaniem Świętej Barbary. Podczas zakładania miasta udział wzięli w tym między innymi osadnicy ze Śląska, koloniści niemieccy, a także na wpół zniemczeni Polacy z okolic Kamiennej Góry. W tym czasie Otton z Pilczy również zbudował na Łysej Górze drewniany zameczek. Natomiast osadnicy otoczyli miasto fosami, wałami i parkiem. Kolejne lata w historii Łańcuta, informują że sam Jagiełło gościł w Łańcucie przynajmniej dwa razy.

W 1410 roku, przed bitwą pod Grunwaldem oraz w 1417 roku, kiedy przybył po córkę Pileckich Elżbietę, aby ją poślubić. To właśnie ona, po śmierci ojca Ottona, objęła dobra łańcuckie. Ostatnim zaś właścicielem przedstawianego Łańcuta z rodu Pileckich był Krzysztof. W tym okresie Łańcut stał się jednym z najpoważniejszych ośrodków kalwinizmu w Polsce. W 1586 roku Anna z Sienna, po śmierci męża Krzysztofa Pileckiego, podjęła decyzje o wymienieniu się posiadanymi dobrami ze Stanisławem Stadnickim. Ta decyzja, a właściwie wybór osoby, z którą postanowiła dokonać zamiany nie był najlepszy. Powodem takiego obrotu spraw, był fakt, że wspomniany nowy posiadacz Łańcuta, bardzo szybko zasłyną w mieście, jego okolicach, ze swego awanturniczego trybu życia. Przez co otrzymał on przydomek „Diabeł". Następne lata przyniosły wiele zmian oraz ważnych wydarzeń dla opisywanego miejsca. W 1608 roku zamek na Łysej Górze zdobyły wojska starosty leżajskiego, Łukasza Opalińskiego. W wyniku tego wydarzenia miasto jednak bardzo ucierpiało. A wynikało to także z tego, że w tych czasach istniało i rodziło się wiele zatargów oraz prowadzone były w nim oprócz tego walki. Łańcut został niemal zupełnie obrabowany i spalony także w latach 1608, 1614 i 1624, w czasie najazdów. Do 1629 roku, miasto, było w rękach Stadnickich. Wtedy to na mocy transakcji, Stanisław Lubomirski stał się prawnym właścicielem miasta. Uporządkował on sprawy religijne, poprawił obwarowania miejskie, popierał również rzemiosło.

W pierwszej połowie XVIII wieku, miasto oraz zamek zajął w tym czasie generał szwedzki Magnus Stempek. Pobyt w Łańcucie wojsk szwedzkich nie był najlepszy dla opisywanego miejsca. Wspomniany pobyt szwedzki w mieście dotknął je równie przykro, jak i skutki panującej powodzi, epidemii chorób, gradobicia, a nawet przelotu szarańczy. W 1745 roku zaszła w Łańcucie następna zmiana. Otóż nagle zmarł książę Teodor. Łańcut stał się wtedy własnością spadkobiercy- Stanisława Lubomirskiego. Ożenił się on z Izabelą Elżbietą z Czartoryskich. Ona to po śmierci męża w 1783 roku, przez ponad trzydzieści lat samodzielnie zarządzała sporym majątkiem. Dla Łańcuta, były to czasy, kiedy na łańcuckim zamku przebywali sławni i zasłużeni ludzie z Polski. Między innymi Tadeusz Kościuszko, Hugo Kołłątaj czy Jan Śniadecki. Wspomniana Izabela Elżbieta z Czartoryskich zmarła w 1816 roku. Po jej śmierci, na mocy wcześniejszych zapisów, dobra łańcuckie, a także pod lwowskie, sandomierskie i krakowskie odziedziczyli jej wnukowie, a mianowicie Alfred i Artur Potoccy. W 1823 roku bracia podzielili się majątkiem, w wyniku czego klucz łańcucki przejął starszy z braci Alfred. Nowy właściciel Łańcuta w swych dobrach stworzył ordynację, powiększając znacznie dobra łańcuckie. W 1862 roku całość dóbr Alfreda Potockiego objął jego syn, Alfred Potocki junior. Po śmierci II ordynata dobra łańcuckie przejął jego syn Roman. Potoccy okazali się dobrymi gospodarzami. Dbali o rozwój gospodarczy swoich olbrzymich dóbr. Słynęli z nowatorskich metod gospodarowania w rolnictwie, inwestowali w przemysł przetwórczy. W Łańcucie wybudowano również cukrownię. Została ona przekształcona później w rafinerię spirytusu i fabrykę eteru. Dodatkowo Potoccy przebudowali i unowocześnili również browar, jak też wybudowali fabrykę likierów oraz rosolisów. Za wspomniane pozytywne zmiany mógł się przyczynić fakt wybudowania w ramach inwestycji rządowych najpierw w latach 1795-1810 bitego traktu, tak zwanego cesarskiego gościńca, a w 1859 linii kolejowej Wiedeń-Lwów. Wspomniani Potoccy posiadali także udziały w kopalniach śląskich, lokowali udziały w uzdrowiskach. Ważną rzeczą jest także kolejna informacja dotycząca wspomnianych Potockich. Przebudowali oni także swoją siedzibę w Łańcucie, tworząc we wspomnianym mieście, jedną z najwspanialszych rezydencji. Zadbali oni też o jej otoczenie, o wspaniały park, a także o samo przedstawiane miasto, w którym w ramach ordynacji powstało wiele budynków. W tym czasie nastąpiła również aktywizacja społeczna i gospodarcza mieszkańców miasta. W 1876 roku powstała/została utworzona w mieście Ochotnicza Straż Pożarna. W 1876 roku wzniesiony został nowy budynek szkoły ludowej. W 1890 powstało Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół", w 1894 roku. Na dodatek jeszcze, Stowarzyszenie Mieszczan „Gwiazda", a w 1907 roku prywatne gimnazjum, przekształcone w państwowe Gimnazjum Realne. Została również założona Kasa Zaliczkowa i Bank Ziemski. Natomiast w 1913 roku wybudowano elektrownię miejską. W tym samym czasie rozebrano zabytkowy ratusz.

W powstaniu nowego budynku ratusza miejskiego przeszkodził niestety w 1914 roku wybuch I wojny światowej, która na długo wstrzymała rozwój miasta. Prowadzone działania wojenne w rejonie Łańcuta, poczyniły się w mieście, co oczywiste do strat materialnych. Zburzona została stacja kolejowa, spłonęły niektóre domy w mieście. W 1915 roku zmarł Roman hr. Potocki i IV ordynatem łańcuckim został jego syn Alfred hr. Potocki. W pierwszych latach niepodległej Polski miasto nie mogło wyjść z zastoju.

Rzemiosło przeżywało kryzys. W kwietniu 1921 roku do opuszczonych po austriackich koszar skierowany został 10. Pułk Strzelców Konnych, dla którego Łańcut stał się miastem garnizonowym. Ważnym wydarzeniem dla miasta było znaczne powiększenie jego rozmiaru i liczby ludności. Dopiero pod koniec lat trzydziestych Łańcut zaczął się dźwigać przemysłowo, jednak wybuch II wojny światowej brutalnie to przerwał. W mieście władzę przejęły instytucje stworzone przez okupanta. Zaczęły się represje w stosunku do miejscowej ludności, w pierwszym rzędzie najostrzejsze dla zamieszkujących miasto Żydów, których do sierpnia Niemcy usunęli. Odpowiedzią na represję okupanta było powstanie komórek ruchu oporu. W związku z ograniczeniem możliwości uczenia się, powstało tajne nauczanie doskonale zakonspirowane i zorganizowane.

W połowie lipca 1944 roku, w związku ze zbliżaniem się frontu niemiecko-sowieckiego, Alfred hr. Potocki opuścił Łańcut, wywożąc z zamku najcenniejsze rzeczy, w tym dzieła sztuki. Jeszcze w tym samym roku, do listopada, przeprowadzono reformę rolną, rozparcelowując folwarki ordynacji Potockich. Na terenie miasta parcelacja objęła ziemię z trzech folwarków - Górne, Dolne i Wola Mała. W zamku Potockich powstało muzeum wnętrz. Szczególnie szybko rozwijało się szkolnictwo. Miasto w 1954 roku powiększyło po raz kolejny swój obszar poprzez przyłączenie do niego części wsi Krzemienica oraz części wsi Wola Mała.

Po przeczytaniu i zapoznaniu się w skrócie z historią Łańcuta, osób, postaci historycznych związanych z jego losami, będziemy mogli jeszcze się przewodników i mieszkańców miasta o coś dopytać. Chodzi o to, abyśmy mieli pełną wiedzę. Nie stracimy, kiedy tu przyjedziemy. Wręcz przeciwnie, bardziej zyskamy.    


Podstawowe informacje
Lokalizacja
Łańcut, Łańcut historia, ciekawostki...
Kiedy
20 wrzesień, 2022
O której
Wstęp
Bezpłatny
Weekend w Kazimierzu Dolnym
Kazimierz Dolny
16 maj, 2023
Kazimierz Dolny to urokliwe miasteczko położone nad Wisłą w Polsce. Jest znane ze swojego malowniczego
Dzień Matki
Krynica-Zdrój
15 maj, 2023
Polska jest krajem, który słynie z licznych uzdrowisk i ośrodków spa, gdzie można odprężyć się,
Najpopularniejsze atrakcje w Polsce
Zakopane
15 maj, 2023
oferuje niezwykłą różnorodność krajobrazów, od górskich pasm po malownicze jeziora, piękne wybrzeże Bałtyku, urokliwe doliny