Tradycje świąt Bożego Narodzenia w różnych regionach Polski

Opis

Święta Bożego Narodzenia są obchodzone w naszym kraju we wspaniały i urozmaicony sposób.  W święta bardzo cenimy czas, który spędzamy z bliskimi. 

Po zakupieniu prezentów i produktów spożywczych, przychodzi czas na świętowanie tych dni, które są bardzo ważne dla Polaków. 

Poniżej przedstawiamy tradycje świąt Bożego Narodzenia w różnych regionach Polski:

W domach w całej Polsce wieczerza wigilijna zaczyna się z chwilą pojawienia się pierwszej gwiazdki na niebie, spożywa się 12 potraw, które symbolizują liczbę apostołów. Na Pomorzu dzieci mają osobny stolik zwany „ryczką” W tych regionach w czasie kolacji gospodyni nie może wstawać od stołu, o pełne talerze gości troszczy się głowa rodziny czyli ojciec.

W Polsce jedno nakrycie jest wolne dla nieoczekiwanego gościa.

Ogólnopolskie zwyczaje celebrowane podczas świąt Bożego Narodzenia to modlitwa, dzielenie się opłatkiem, składanie życzeń, śpiewanie kolęd oraz umieszczenie świecy wigilijnej i siana pod obrusem, ważna jest także kolejność podawania dań.

Dawniej na Podhalu mieszkańcy zanurzali się w wodzie z pieniędzmi, dla zwierząt szyto ubrania, aby były zdrowe. 

Na tym obszarze młodzi kawalerowie przychodzą do swoich wybranek i rzucają na nie bób albo zboże.

Zgodnie z wierzeniami górale mówią, że „Jaka Wigilia, taki cały rok”, dlatego ważne jest aby w tym czasie być pracowitym, pomocnym, uprzejmym i miłym.

Kto obdarowuje prezentami?

Aniołek

W Małopolsce i sąsiednich okolicach w województwie, na Podkarpaciu prezenty wręcza Aniołek.Tradycja wywodzi się z tradycji występującej w dawnej Galicji.

Dzieciątko

W domach umiejscowionych na południu Polski swoich miłośników ma Dzieciątko, przede wszystkim na Górnym Śląsku, zwyczaj ma swoje źródło w Czechach.

Mikołaj

W Polsce centralnej, wschodniej, północno-wschodniej i południowo-wschodniej prezentami obdarowuje św. Mikołaj, w Wielkopolsce, na Kujawach, Warmii i Ziemi Lubuskiej nazywają go Gwiazdorem.

Gwiazdka

Przynosi prezenty w szczególności na południu kraju, Dolnym Śląsku i w pobliżu Opola. Na Pomorzu z wyjątkiem Gwiazdki prezenty dostarcza Gwiżdż.

Dziadek Mróz

Odwiedza domy znajdujące się w całej Polsce, najbardziej na Dziadka Mroza czekają mieszkańcy Kresów Wschodnich. Proces otrzymywania prezentów jest bardzo interesujący. Niektórzy odnajdują je pod choinką, inni otrzymują od Gwiazdora, który trzyma w dłoni rózgę i pyta dzieci czy spełniały dobre uczynki.

W Poznaniu Mikołaj sprawdza czy buty domowników są czyste.

Świąteczne ozdoby

W pewnych okolicach Polski dekorowanie domu na święta to jedna z najważniejszych aktywności w tym czasie. 

Dawniej na Pomorzu i Kujawach nad wigilijnym stołem zawieszano sosnową gałązkę, na której znajdowały się jabłka i orzechy po to, aby w nadchodzącym roku panowały dobrobyt i szczęście.

Obecnie w miejscu gałązki mieści się choinka ustrojona chlebowymi ciasteczkami w formie domowych zwierząt, a w domu zobaczymy dekoracje w kształcie snopów zboża czy porozrzucaną słomę.
W Małopolsce ważna jest symbolika jabłka, choinki i chleba, u Kresowiaków kultywuje się rytuał z zimowanymi jabłkami, które są wyciągane z dołu, ozdabia się nimi choinkę i spożywa w święta.
Na Lubelszczyźnie do dzisiaj wykorzystuje się pająki porozwieszane na suficie zrobione z bibuły albo słomy, w kącie zobaczymy snopek żyta, owsa, pszenicy.

Najczęstsze dekoracje to choinka i prezenty. Okręcanie wigilijnego stołu łańcuchem ma zagwarantować, że nikt z rodziny nie odejdzie z domu w nowym roku, a zwierzęta nie uciekną z gospodarstwa.  Popularna ozdoba w Małopolsce to zawieszony stroik na choince i piękne bombki. W korytarzach i przedsionkach jest wywieszona jemioła.

Kolędnicy

Świąt Bożego Narodzenia i całego okresu świątecznego nie można sobie wyobrazić bez śpiewania kolęd i kolędników, którzy przychodzą do domów i ogłaszają wesołą nowinę. Większość osób chodzi z gwiazdą betlejemską albo szopką, występują też osoby przebrane za pasterzy, diabła, turonia, anioła, króla Heroda, śmierć, bociana i zwierzęta hodowlane. Przybyli goście śpiewają kolędy i pastorałki, recytują, składają życzenia świąteczne i noworoczne.

Potrawy wigilijne

Pomorskie

Na Pomorzu i Kaszubach wśród wigilijnych potraw dominują ryby, zupa rybna albo dania z ryb sporządzane na wiele sposobów.  Na wigilijnym stole znajdziemy również barszcz z uszkami, wkłada się do niego pieniążek, osoba która znajdzie monetę będzie mieć pomyślność w nowym roku. Do karpia jest dodawany sos czosnkowy, jest też smażona sieja z grzybami, flądra i inne ryby wykonane w galarecie lub jabłkach.

Małopolskie

Do małopolskich dań świątecznych zaliczają się w szczególności barszcz z uszkami lub ziemniakami, żurek, zupa grzybowa z łazankami, pierogi, rybki,

kluski z makiem i kapusta z grochem albo grzybami, kompot z suszonych śliwek, pomuła - słodko-słona zupa zrobiona ze śliwek.

Mazowieckie 

Na Mazowszu w czasie kolacji wigilijnej spożywane są ryby, takie jak śledź, karp, sandacz.

Na stołach znajdują się kopytka z kapustą i grzybami, barszcz biały na zakwasie z kapusty z grzybami, barszcz czerwony z uszkami i kluski z makiem - kłosy. 

Opolszczyzna 

Charakterystyczne potrawy, które dominują na tym obszarze to śliszki - drożdżowe bułeczki wykonane z makowego nadzienia pokryte sproszkowanym piernikiem i gęstą potrawą z miodu, suszonych owoców i piernika nazywany mołcką. 

Podkarpackie

Tutaj rządzą potrawy na podstawie kasz. Podaje się także dania regionalne, takie jak gołąbki z kaszą i ziemniakami,

zupę z kaszą tzw. postnicę, podkarpackie pierogi z kapustą i ziemniakami.

Podlaskie

Na Podlasiu króluje bogactwo kultur, podczas świąt jest spożywany makowiec, sękacz sejneński, kutia, a w domach osób wyznających prawosławie drożdżowe racuchy z suszonymi owocami, pierogi z kapustą i grzybami, śledzie, wareniki, kompot z łodyg leśnych malin czy barszcz z suszonych grzybów.

Wielkopolskie 

W Wielkopolsce Wigilia miała postny charakter. Do dzisiaj spożywa się ziemniaki w mundurkach, makiełki z czerstwej bułki, śledzie i olej lniany.

Z upływem lat Wigilia w Wielkopolsce stawała się jeszcze bardziej urozmaicona, poza podstawowymi daniami je się również barszcz z uszkami albo karpia w sosie piernikowym.

Świętokrzyskie

Wśród wigilijnych dań w tym regionie dominujący jest barszcz na żytnim zakwasie. Bardzo popularny jest farsz z kapustą, grzybami i kaszą gryczaną, fafernuchy – pikantne kruche ciasteczka w postaci kopytek o smaku cynamonu i miodu, piernik z mąki żytniej, szczodroki - pszenne pieczywo mające słodko-słony smak.

Lubelskie

Na Lubelszczyźnie na wigilijnym stole jest barszcz z uszkami, kapusta z grochem, pierogi, kutia, ryba, kompot z suszonych jabłek i śliwek. Karp w galarecie albo klopsiki z karpia w galarecie są bardzo popularnymi daniami wigilijnymi. Deserem, który wiedzie prym w Lubelskim jest strucla z makiem.

Dolny Śląsk

Dania na Dolnym Śląsku są mieszanką potraw wywodzących się z innych regionów. Na wigilijnym stole znajdziemy kutię, kluski z makiem, świszcza - kaszę jęczmienną z korzeniami, miodem i suszonymi śliwkami, barszcz z uszkami, zupy rybne, zupę z kiszonej kapusty, grzybów z dodatkiem grochu, śledzia, słodkie z makiem i bakaliami.

Górny Śląsk 

Potrawy wyróżniające te okolice w czasie świąt są siemieniotka, jest to zupa z sporządzona z siemienia lnianego, zupa grzybowa z galuszkami, zupa migdałowa.

Podawane są śledzie albo karpie w różnych formach, dania na które warto zwrócić szczególną uwagę są moczka, śliszki, kołocz i kluski z makiem.

Warmia i Mazury 

Potrawy, które koniecznie powinny się znaleźć na wigilijnym stole to zupy owocowe, barszcz czerwony, ryby, kasze i ziemniaki. Ogromną popularnością cieszą się pierogi z kapustą i grzybami, a także makowiec.

Zobacz również: noclegi w górach     noclegi nad morzem