Stary Kościół pod wezwaniem Matki Bożej Częstochowskiej w Zakopanem.
Jeden z najbardziej znaczących zabytków w Zakopanem to kościół, którego najstarsza część na północy została wzniesiona w 1847 roku przez lokalnych cieśli pod nadzorem Sebastiana Gąsienicy. Odznacza się on nietypową orientacją – zamiast wschód-zachód, jak w przypadku większości budowli sakralnych, wejście skierowane jest od południa, na wzór okolicznych chałup góralskich.
Choć niektóre źródła przypisują budowę kościoła pierwszemu zakopiańskiemu proboszczowi, Józefowi Stolarczykowi, to w rzeczywistości budynek był już ukończony, gdy ten przybył w listopadzie 1847 roku. Pierwsza msza została odprawiona 6 stycznia 1848 roku. Obecny kształt kościoła to efekt rozbudowy z lat 1850-51, już pod nadzorem Stolarczyka, kiedy to dobudowano część południową z wieżą oraz otaczające budynki.
Wnętrze kościoła, choć skromne i jednonawowe, zawiera elementy zdobnicze pochodzące z okresu proboszctwa księdza Stolarczyka. Wewnątrz znajdują się trzy ołtarze – główny i dwa boczne, wykonane przez Wojciecha Kułach-Wawrzyńcoka z Gliczarowa. Pierwotnie kościół był poświęcony św. Klemensowi, ale przed II wojną światową zmieniono wezwanie na Matkę Boską Częstochowską.
W kościele można podziwiać unikalny obraz św. Pawła, wykonany przez anonimowego artystę w niemal komiksowym stylu, umieszczony naprzeciw ambony. Znajdują się tu również XIX-wieczne feretrony i oleodruki świętych, a także nowoczesne antepedia autorstwa Karola Kłosowskiego i Marii Bujakowej oraz stacje Męki Pańskiej malowane na szkle przez Ewelinę Pęksową
W pobliżu kościoła znajduje się Cmentarz Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku oraz murowana kaplica śś. Świerada i Benedykta z około 1810 roku będąca najstarszą budowlą sakralną Zakopanego.
Stary Cmentarz Zasłużonych na Pęksowym Brzyzku powstał ok.1850 roku, grunty pod niego ofiarował Jan Pęksa. Pierwotnie był miejscem pochówku mieszkańców Zakopanego i okolic. W roku 1889 na cmentarzu został pochowanyc dr Tytus Chałubiński powszechnie znany i darzony wielkim poważaniem lekarz, był niezwykle zasłużony dla Zakopanego. Cmentarz na Pęksowym Brzyzku to około 500 grobów z czego połowa to mogiły osób zasłużonych. Większość nagrobków to niepowtarzalne dzieła sztuki, wykonane w drewnie lub metalu, rzeźbione motywami podhalańskimi. Autorem wielu prac jest Władysław Hasior.
Na Cmentarzu pochowani zostali m.in. Kornel Makuszyński, Jan Długosz, Kazimierza Przerwa-Tetmajer, Tytus Chałubiński, Stanisław Marusarz wraz żoną, Sabał, Stanisław Witkiewicz, Władysław Orkan, Karol Stryjeński, ks. Józefa Stolarczyka oraz wielu innych.
Kamienna kapliczka śś. Świerada i Benedykta została wybudowana prawdopodobnie w 1810 roku przez Pawła Gąsienicę która według legędy miała być pokutą za grzechy jego młodości. W kapliczce odbywały się nabożeństwa. Kapliczka zbudowana jest z kamienia a dach pokryty gontem.
Wejście do kapliczki jest zakratowane, a jej wnętrze zaprojektowane zostało przez Antoniego Kenara. Ciekawostką jej fundator, Paweł Gąsienica na własne życzenie został przed nią pochowany wraz z żoną Reginą.
Adres:
Kościeliska 4
34-500 Zakopane
English
Old Church of Our Lady of Czestochowa in Zakopane.
One of the most valuable monuments of Zakopane. Its oldest, northern part was built by highland carpenters under the direction of Sebastian Gąsienica in 1847. It is oriented not like sacral buildings on the east-west line, but like the neighboring highlander cottages - the entrance is from the south.
The entrance to the church leads through a small hallway, over which there used to be a traditional pulpit roof, replaced by a half-gable roof by parson Tobolak after World War II.
The interior is small, single-nave, and its decoration largely dates from the time of priest Stolarczyk. Three altars - the main and two side - were made in the middle of the nineteenth century by the excellent Podhale sculptor Wojciech Kulach-Wawrzyńcok from Gliczarów. The patron of the church was originally St. Clement (in honor of the founder, Clementina Homolascowa) and his image adorned the main altar. However before World War II, the church was given the name of Our Lady of Czestochowa, and the portrait of St. Clement, as the second patron saint, moved from the altar to the left wall of the chancel.
A true masterpiece of primitive folk sacral representation is the image of St. Paul, falling from his horse on his way to Damascus, painted by an anonymous artist in an almost cartoon-like manner. It's placed opposite the pulpit on the right wall of the church. Also of 19th-century provenance are most of the carved pheretrons and the oleo-prints of saints, placed on the front of the choir. On the other hand, the antepedia decorating the altar, designed by Karol Klosowski and (interchangeable with them) Maria Bujakowa, and also the stations of the Passion of Christ, painted on glass by Ewelina Pęksowa, are modern but very stylish.
Near the church is the Cemetery of the Deserved on Pęksowy Brzyzek and the brick chapel of St. Swierad and Benedict from around 1810, which is the oldest religious building in Zakopane.
Address:
Kościeliska 4
34-500 Zakopane
