Malowana wieś w Polsce – Zalipie
Zalipie, urokliwa wieś położona w Małopolsce na Nizinie Nadwiślańskiej, to miejsce, które urzeka nie tylko swoją piękną przyrodą, ale przede wszystkim niezwykłym zdobnictwem domów i innych budynków. Oddalone o około 30 km od Tarnowa, polskiego bieguna ciepła, Zalipie zaprasza turystów przez cały rok do podziwiania unikalnej sztuki ludowej. Malowane domy, studnie, obory, a nawet psie budy tworzą fantastyczną mozaikę kolorów i kształtów, które cieszą oczy i duszę każdego odwiedzającego.
Spis treści
Historia zalipiańskiego zdobnictwa
Tradycja malowania domów w Zalipiu ma ponad 100 lat. Wszystko zaczęło się od praktycznych potrzeb – kobiety starały się utrzymać czystość w chałupach z okopconymi ścianami. Początkowo na pobielonych wapnem ścianach wykonywały „packi” z sadzy rozrobionej w mleku. Z czasem, technika ta ewoluowała, a kobiety zaczęły używać kolorowych, sproszkowanych farb rozpuszczanych w mleku, które podpatrzyły u malarza w kościele parafialnym w Gręboszowie.
Zalipiańskie Malowidła – sztuka i tradycja
Z biegiem lat zalipiańskie malarki zaczęły stosować coraz bardziej złożone i śmiałe wzory, w których dominowały kwiaty i zawijasy. Każdy twórca ludowy miał swój unikalny styl, a malowidła były wykonywane ręcznie, bez użycia szablonów. Ten niezwykły sposób zdobienia zyskał uznanie i naśladowców w innych okolicznych wsiach, takich jak Borusowa czy Podlipie.
Znani zalipiańscy twórcy
Wśród malujących kobiet wyróżniały się szczególnie te z bujną wyobraźnią i talentem twórczym, takie jak Felicja Curyło, Rozalia Ciepiela, Rozalia Dymon i wiele innych. Felicja Curyłowa przez wiele lat była liderką zalipiańskich malarek, dbając o ich rozwój oraz promocję tej unikalnej sztuki. Jej zagroda, pełniąca dziś funkcję muzeum, daje możliwość poczucia atmosfery tamtych lat i podziwiania bajecznych wnętrz.
Dom Malarek w Zalipiu
Z inicjatywy Felicji Curyłowej powstał Dom Malarek, który stał się ośrodkiem kulturalnym i centrum spotkań artystek z całego Powiśla Dąbrowskiego. To tutaj malarki dzielą się doświadczeniami, prowadzą warsztaty i tworzą piękne przedmioty zdobione w zalipiańskie wzory. Dom Malarek odgrywa kluczową rolę w promowaniu sztuki ludowej Zalipia, przyciągając turystów z całego świata.
Konkurs „Malowana Chata”
Od 1948 roku w Zalipiu odbywa się coroczny konkurs „Malowana Chata”, organizowany przez Muzeum Okręgowe w Tarnowie i Dom Malarek. Jest to najdłużej trwający konkurs sztuki ludowej w Polsce, w którym malarki przystępują do rywalizacji o nagrody za najpiękniejsze zagrody. Konkurs ten stał się ważnym elementem kulturowego krajobrazu Zalipia, podtrzymując tradycję malowania i zachęcając kolejne pokolenia do kontynuowania tej niezwykłej formy sztuki.
Turystyczne atrakcje Zalipia
- Dom Malarek – miejsce, gdzie można uzyskać informacje o tradycji malowania, zobaczyć wystawy prac, spotkać się z malarkami oraz wziąć udział w warsztatach.
- Zagroda Felicji Curyłowej – muzeum oferujące zwiedzanie oraz warsztaty plastyczne.
- Zagroda Edukacyjna Trójniaków – prywatne gospodarstwo z warsztatami wypiekania placków i degustacją.
- Kościół pw. św. Józefa – pięknie ozdobiony w zalipiańskie motywy kwiatowe.
- „Trendy z Przeszłości” – dawna zagroda malarki Janiny Lizak, dziś izba regionalna oraz pracownia plastyczno-konserwatorska.
Zalipie to miejsce, gdzie tradycja spotyka się z nowoczesnością, a unikalna sztuka ludowa przetrwała dzięki pasji i zaangażowaniu lokalnej społeczności. Odwiedzając tę malowaną wieś, można nie tylko podziwiać piękne malowidła, ale także poznać historię i kulturę tego wyjątkowego regionu. Zalipie jest dowodem na to, że nawet w czasach dominacji technologii istnieją miejsca, gdzie tradycja i rękodzieło mają swoje niezmienne miejsce.
Danuta Grzegorczyk Data publikacji: 2024-07-08