Polanica Zdrój historia, informacje, atrakcje…

Polanica Zdrój jest interesującym  miejscem wypoczynkowo, sanatoryjnym, rekreacyjnym. Historia tego miejsca jest następująca. W 1873 roku znajdujący się tutaj kiedyś zdrój, został nabyty przez wrocławskiego  przemysłowca  Wenzeslausa  Hoffmana. Urodził się on w 1829 roku, w miejscowości noszącej nazwę Nowej Rudy. W związku z czym mieszkał we wspominanej Nowej Rudzie. Był on również  fabrykantem we Wrocławiu. Stać go było w przeszłości na dokonanie zakup w 1873 roku  uzdrowiska w Polanicy.  Były to jeszcze wczesne lata, przez co przedstawiany i opisywany kurort  niemiał szans na szersze poznanie. Dodatkowo brakowało w nim jeszcze niezbędnego i potrzebnego wyposażenia typowo uzdrowiskowego.  Było to poważne utrudnienie. Wspomniany założyciel, czyli Wenzeslaus Hoffmann  zbudował w 1874 roku kotłownię parową, dom inspekcyjny, restaurację, pawilon nad Źródłem Jerzego. Po roku budynek  gospodarczy, a także pensjonat na drugim brzegu Bystrzycy  Dusznickiej. Stworzył on również zdrojowe promenady. W tym także ocenioną aleję, która dzięki swemu istnieniu połączyła opisywane uzdrowisko ze zdrojowym parkiem.  Wymieniony obiekt, czyli park zdrojowy stanowi jak gdyby terytorium o powierzchni ograniczonej. Prezentowany oraz opisywany miał, posiadał łącznie 13 hektarów powierzchni. Odnajdziemy w nim również wiele drzew. Są one pomnikami przyrody w parku. Oprócz tego znajdziemy też Pijalnie Wód Mineralnych. Teren przedstawianego parku podzielony jest na pięć części. Główną oś przedstawianego parku stanowi promenada. Prowadzi ona w górę.  To znaczy w kierunku naturalnej  leśnej części parku. Najbardziej słoneczna część parku, znajduje się między ulicami Parkową, Krynicką, a Matuszewskiego. Dodatkowym atutem jest fakt że wszystkie parku części , urozmaicone są dzięki poprowadzonym licznym alejką oraz ścieżką.Powracając jeszcze raz do postaci wspomnianego w tekście Wenzeslausa Hoffmanna, powiedzieć trzeba koniecznie, że rozbudował On w Polanicy niezbędniki uzdrowiskowe. Czyli pijalnię wód mineralnych, dom zdrojowy, park, teatr, kawiarnię i kilka pensjonatów.

Polnica-Zdrój również szybko przekształciła się w kurort. Posiadający, co ważne  znaczenie oraz tak ważną możliwość konkurowania z luksusowymi zdrojami  znajdującymi się w Europie. W roku 1904 zaczęto eksploatację źródła Wielka Pieniawa. Następną zmianą było to, że Wielka Pieniawa umiejscowiona była i jest w centrum Parku Zdrojowego. Przybyli tu goście, zapraszani są do pokoi komfortowych, pensjonatów oraz apartamentów, a także przestronnych, eleganckich sali jadalnych oraz  nowoczesnego kompleksu zabiegowego. Ten obiekt, będący wyjątkowym pod względem arche tonicznym, jest w posiadaniu nowoczesnego rekreacyjnego centrum. Nazwa wspomnianego centrum brzmi: ? Słoneczne Termy Wielka Pieniawa.  W jego skład wchodzą, między innymi: dwa baseny, Słoneczne Fit Centrum, a także Strefa Saun. W okresie międzywojennym, moda wśród elity na wyjazdy do wód, sprawiła, że w uzdrowisku funkcjonowała stała orkiestra zdrojowa, działało kasyno i teatr.

Latem 1906 roku oddano do użytku Dom Zdrojowy i Park Zdrojowy – już wtedy oświetlony światłem elektrycznym. Do 1910 roku wokół parku wybudowano 50 nowych pensjonatów.

W czasie II wojny światowej Polanica-Zdrój stała się szpitalem wojskowym i ośrodkiem rekonwalescencji, przez to właśnie uzdrowisko uniknęło zniszczeń.  Po zakończeniu II Wojny Światowej Polanica-Zdrój znalazła się według ustaleń pokojowych w granicach Państwa Polskiego. Początkowo nazwana Puszczyków-Zdrój, później przemianowana na Polanicę-Zdrój.

Natomiast obecnie, dzisiejsza  Polanica-Zdrój to piękne uzdrowisko o międzynarodowej renomie. Kurort harmonijnie łączy dawny urok z nowoczesnością, a działalność sanatoryjną z wymogami klientów SPA.   Charakteryzowany oraz opisywany Zdrojowy Park w Polanicy Zdrój, zachwyca roślinnością rodzimą i egzotyczną. Parkowe klomby przez to, czy też dzięki temu przybrały kształt kobierców kwiatowych. Różnobarwna kwietna sceneria otacza zakład przyrodoleczniczy, pijalnię, teatr oraz salę koncertową. Profil leczniczy uzdrowiska w opisywanej Polanicy Zdrój, przedstawia się następująco, a mianowicie: ortopedia, neurologia, reumatologia, kardiologia, angiologia, gastroenterologia oraz diabetologia i otyłość.

Leczy się tu: choroby kardiologiczne, gastrologiczne i choroby narządu ruchu. Po zabiegach kuracjusze mogą uczestniczyć w imprezach kulturalnych. W Polanicy  Zdrój odbywa się Ogólnopolski Festiwal Filmów Amatorskich POL-8, koncerty muzyki kameralnej i organowej oraz Międzynarodowy Turniej Szachowy Pamięci Akiby Rubinsteina. Na aktywnych czekają szlaki rowerowe i piesze, ze słynną Piekielną Pętlą na czele, letni tor saneczkowy, korty, stajnia i dwa baseny (kryty i otwarty).

Miasto leży na granicy Gór Stołowych, Gór Bystrzyckich i Kotliny Kłodzkiej. Polanica Zdrój, jako miasto  jest rozciągnięta południkowo. Natomiast  zabudowa Polanicy-Zdroju wznosi się na wysokości około 370?560 metrów  nad poziomem morza. Granice przedstawianego miasta sięgają do drogi krajowej numer 8.

Wybierając noclegi w Polanicy Zdrój warto zwiedzić:

• Park Zdrojowy w Polanicy-Zdroju
• Szpital Uzdrowiskowy Wielka Pieniawa
• Park Szachowy
• Kolorowa Fontanna
• Stary Dom Zdrojowy
• Teatr Zdrojowy w Polanicy
• Letni Tor Saneczkowy w Polanicy
• Kościół Wniebowzięcia NMP w Polanicy-Zdrój
• Rzeźba Niedzwiedzia Polarnego
• Centrum Aktywnego Wypoczynku Góralka. Tor
• FunPark Polanica-Zdrój
• Ciuchcia w Polanicy
• Zamek Leśna Skała
• Piękna Góra 
• Piękna Dolina
• Aleja Gwiazd Koszykówki
• Park Narodowy Gór Stołowych
• Błędne Skały
• Skalne Grzyby
• Kudowa Zdrój (Park Zdrojowy z Pijalnią Wód Mineralnych, Muzeum Kultury Ludowej Pogórza Sudeckiego, Aqua Park Wodny Świat, Kaplica Czaszek, szczyt Stołowych Szczeliniec oraz liczne malownicze szlaki
• Duszniki Zdrój (Dworek Chopina, Pijalnia Wód Mineralnych, Park Zdrojowy, Pręgierz, Duszniki Arena, Muzeum Papiernictwa w Dusznikach, Kolorowa Fontanna)

Historia Polanicy Zdrój:

 Najstarszy tekst, która dotyczył Polanicy Zdrój został wpisany, zapisany pod datą 1 lutego 1347 roku. Do najstarszej kłodzkiej księgi sądu stanowego, dla szlachty z lat od  1346 do 1390 roku. Dotyczył on osady otoczonej gęstymi lasami. Osada ta była własnością znanego śląskiego rodu rycerskiego von Glaubitz. Natomiast w 1353 właścicielami wsi byli już, bracia Otto Młodszy, zwany Scolaris oraz Otto, zwany Blizna. W 1417 osada tworzyła wspólne dobra ze Szczytną, a ich właścicielem był Michel von Glubos. Natomiast w drugiej połowie XV wieku, wieś stała się w połowie własnością rodziny von Lazan. Z kolei  1494 zmarł ostatni potomek tego rodu Sigmund. Z tego też powodu, ta część wsi stała się własnością Henryka Starszego  Podiebradowicza. Druga połowa wsi, obejmująca także dwa łany, należała do kolejnych rodów rycerskich. Wreszcie i ta część stała się królewszczyzną.

W 1538 roku obejmowała ona  6 gospodarstw i młyn, została ona zakupiona od ostatniego właściciela von Ullersdorfa przez miasto Kłodzko, jako uposażenie dla szpitala. Około 1556 roku  na północnym krańcu wsi powstało nowe osiedle Nowa Polanica, z tej też przyczyny,

w związku z czym Polanicę zaczęto nazywać Starą. Okres od XVI do XVIII  wieku miał następujący obraz. Otóż w 1595 roku kłodzki konwent augustianów rozpadł się, a jego dobra przejęło kłodzkie seminarium jezuickie. Jezuici przystąpili energicznie do zagospodarowywania wsi, osadzając nowych gospodarzy. Trzydzieści lat później Aelurius Georgius podał w swojej „Glaciographi” opisie ziemi kłodzkiej. Również wiadomość o istnieniu w okolicy wsi źródeł mineralnych.

O Polanicy napisał natomiast w następujący sposób: Tak też i z kwaśnego źródła w Polanicy obcy ludzie z odległych, gromadnie czerpią i używają. Częstokroć zdarza się, gdy wytworne szlacheckie zaślubiny w sąsiednich krainach się szykuje, że owa woda z polanickiego kwaśnego źródła w sporych ilościach jest odbierana, a następnie wyśmienitemu winu przedkładana, czeladzi nie dając jej ani łyka, wino każąc im pić.  Źródła te były nazywane źródłami ropuch, ponieważ często znajdowano w nich martwe żaby. Wskakiwały one do wody nic nie przeczuwając i na skutek wysokiej w niej zawartości kwasu węglowego, rozstawały się z życiem. Ale nadal nie były one wykorzystywane leczniczo. W 1630 założono tu folwark, natomiast w 1631 roku w Polanicy odnotowano już 16 gospodarzy płacących podatki kościelne. Zagospodarowaną przez jezuitów Polanicę zniszczyli i spalili  Szwedzi.

W 1650 zakonnicy wznieśli na zboczu Bystrzycy pałacyk w rodzaju pensjonatu, który znacznie rozbudowali po pożarze w 1699. W latach 1706?1707 zakon jezuitów wybudował okazały dwór z kaplicą, który zaczął służyć pierwszym kuracjuszom, docierającym do Polanicy od połowy XVIII wieku. Przedstawiana Polanica Zdrój znajdowała  się w granicach Prus.

W 1747 wieś stanowiła nadal współwłasność jezuitów i szpitala w Kłodzku, od 1765 miała ona już trzech właścicieli: zakon jezuitów, szpital i radcę handlowego Genedla.

W 1773 został rozwiązany zakon jezuicki, a jego dobra przeszły na własność pruskiego państwa.. W 1787 znaczna część majątku wraz ze źródłami znalazła się w rękach Fryderyka von Redena. Był on dyrektorem Wyższego Urzędu Górniczego we Wrocławiu. Następnie ministrem  górnictwa i hutnictwa w rządzie pruskim, pioniera industrializacji na Górnym Śląsku.

Wyraźniejszy rozwój datuje się dopiero od XIX wieku, kiedy to nowy właściciel Polanicy stał się kupiec kłodzki Joseph Grolms. Ocembrował on jedno z pięciu tryskających wówczas źródeł, wzniósł dom zdrojowy i zamienił okoliczne pola na ogród. Wówczas też w Polanicy istniała już szlifiernia szkła, młyny wodne, tartak, browar, wytwórnia sadzy i leśniczówka. Kolejni właściciele uzdrowiska Storch i Rathmann wznieśli nowe, murowane łazienki. Przeprowadzili też badania wód mineralnych, a następnie zaadaptowali dwór pojezuicki na dom dla kuracjuszy. W 1840 Polanica zasłynęła tym, że ma wodę skuteczną przeciwko ?słabościom podbrzusza”. Właściwości wód polanickich zbadano ponownie i dokładnie przebadano  w 1846 roku. Równocześnie ze zdrojem istniała między innymi,  kuźnica, walcownia oraz fryszerka. Natomiast nad potokiem Lipnickim rozwijała się tak zwana Nowa Polanica. Z cegielnią, szlifiernią szkła, topnią żelaza i innymi zakładam.

W 1873 roku zdrój wraz z przyległymi terenami nabył wrocławski przemysłowiec Wenzel  Hoffmann. Dzięki temu, a może poprzez takie pozytywne wydarzenia, a może oczekiwane zmiany, w następnym roku postawił on dom inspektora zdroju i inne urządzenia. Od tego momentu datuje się ożywiony rozwój Polanicy, jako renomowanego uzdrowiska. W wyniku starań nowego właściciela, powstał rozległy park, zbudowano również nową pijalnię wód, dom zdrojowy i teatr. W 1875 było już około 131 kuracjuszy. Od 1879 zaczęto wykorzystywać zaczęto miejscowe złoże borowiny. Już w 1880 było około 300 kuracjuszy, a w 1890 ? 726. Rozpoczęto butelkowanie wody mineralnej ze źródła Jerzy i jej wysyłkę. W 1890 doprowadzono linię kolejową z Kłodzka, co przyczyniło się do rozwoju uzdrowiska.

W latach 1903?1904 następny właściciel, baron Wolfgang von der Goltz przeprowadził odwierty pozyskując nowe, bardzo wydajne źródło Wielka Pieniawa , podczas gdy jego konkurenci, Karl Mielert i Robert Klose, źródło Charlottensprudel.. Odwiercenie tych źródeł (34 i 88 m głębokości) spowodowało zanik starych źródeł z wyjątkiem Józefa. W 1904 roku uzdrowisko nabyła spółka pod przewodnictwem tajnego radcy handlowego Georga Haasego, będącego właścicielem  browaru we Wrocławiu. Która  to spółka w bardzo krótkim czasie doprowadziła uzdrowisko do rozkwitu, zajmując się także szeroko jego reklamą. Spowodowało to gwałtowny napływ kuracjuszy i ruch budowlany w Polanicy, która zatraciła wiejski charakter, stając się modnym kurortem o charakterystycznej willowo-pensjonatowej zabudowie w stylu szwajcarskim.

W latach 1905- 1910 powstała nowoczesna rozlewnia wód mineralnych. W 1906 otwarto luksusowy dom kuracyjny o 130 pokojach ? dzisiejsze sanatorium Wielka Pieniawa. Był

on uważany za najnowocześniejszy na Śląsku, ponieważ posiadał własny zakład przyrodoleczniczy z pełnym wyposażeniem. Zarówno Wielką Pieniawę, jak i park Zdrojowy oświetlano już światłem elektrycznym. Wybudowano nową kolumnadę z pijalnią (1906), powstał kompleks mieszczący pijalnię, salę spacerowo-koncertową i kawiarnię zdrojową, były tu także pokoje dla kuracjuszy.

W 1909 ukończono budowę sanatorium kardiologicznego (dzisiaj szpital uzdrowiskowy ?Zdroje”). Długoletnim dyrektorem (w l. 1907?1945) i twórcą uzdrowiska (obok G. Haasego) był Georg Berlit.

Haase i Berlit byli pomysłodawcami niecodziennej promocji uzdrowiska poprzez przylot

12 lipca 1910 sterowca typu Parseval. Sterowiec pilotował kapitan Dinglinger. Dzień przylotu Parsevala  do Polanicy był sensacją. Tysiące gapiów zebrało się, przybywając na piechotę, koleją, wozami lub samochodami. Przed lądowaniem z gondoli sterowca zrzucono liny  cumownicze, schwytane przez żołnierzy 38. Regimentu fizylierów Moltkego z Kłodzka i zakotwiczone do wozu obciążonego kamieniami. Wydarzenie miało świąteczną oprawę, w uzdrowisku koncertowały dwie orkiestry: kapela regimentu Moltkego i orkiestra uzdrowiskowa. Na zaproszenie Haasego przyjechało 50 samochodów kierowanych przez członków Automobilklubu Śląskiego. Następnego dnia sterowiec odleciał do Kudowy Zdrój. W 1900 w Polanicy było 1313 kuracjuszy, w 1907 ? 4828, w 1910 ? 6404, a w 1913 ? 9024. W tych też latach powstała znaczna część zabudowy pensjonatowej i mieszkaniowej. Zakwaterowanie w uzdrowisku zapewniało około 10 hoteli i 120 pensjonatów, a leczeniem zajmowało się 12 lekarzy.

Na początku I wojny światowej  uzdrowisko zamknięto, a w domu zdrojowym urządzono szpital, ale już w 1915 wznowiono działalność zdroju. Specjalnie dla polskich kuracjuszy,

w 1915 wydano przewodnik w języku polskim i do 1933 prowadzono takiż pensjonat. Wysoki poziom miała orkiestra zdrojowa, wykonująca również utwory symfoniczne, pod długoletnim kierownictwem Albina Eschricha. Starannie dobrana muzyka uzdrowiskowa była dla gości rozkwitającego kurortu nie tylko czystą rozrywką, ale i wsparciem duchowym. Koncerty symfoniczne oraz koncerty znanych solistów organizowane przez Eschricha

w Polanicy znajdowały najwyższe uznanie śląskich krytyków muzyki i uważano je za wzorowe. Szeroko znana była również huta szkła kryształowego Franza Wittwera, a serwis kieliszków Wenecja, projektu R.K. Koppela do dziś jest poszukiwany w antykwariatach.

Po przejściu na emeryturę zamieszkał tu nadburmistrz Wrocławia w latach 1912?1918, Paul Matting, który po śmierci żony ożenił się z pochodzącą z Wielkopolski Dorotą Kowalczewski, siostrą rzeźbiarzy Paula Ludwiga i Karla Kowalczewskich i otworzył kancelarię notarialną. We wczesnych latach międzywojennych liczba kuracjuszy dochodziła do 10 000. Z ważniejszych inwestycji okresu międzywojennego wymienić należy teatr zdrojowy na 700 miejsc, otwarty w 1925 i nowe łazienki z 1930. Wcześniejszą salę zamieniono na kasyno, zmodernizowano i rozbudowano urządzenia lecznicze oraz rozległy park. W tym też okresie zbudowano tor saneczkowy i skocznię narciarską. Polanica była najnowocześniejszym uzdrowiskiem w Sudetach, i jednym z takich w całych Niemczech.

W latach 30. miejscowość stała się modna, zajmując wiodącą pozycję wśród kłodzkich kurortów. Przypadła do gustu zwłaszcza hitlerowcom, których raziła popularność, jaką cieszyły się starsze zdroje wśród bogatych Żydów, z których wielu przyjeżdżało z Polski.  

Od lat 70. XIX wieku miejscowość nazywano Bad Altheide, akcentując w ten sposób funkcję uzdrowiska (formalnej zmiany nazwy z Altheide na Altheide-Bad dokonano w 1925 roku.

W maju 1945 roku miejscowość została zajęta przez wojska radzieckie. Już 16 czerwca 1945 roku, przybyli tu pierwsi polscy urzędnicy, uprzedzając wcielenie Dolnego Śląska do Polski, i nadając miejscowości nazwę Puszczyków Zdrój. Stacja kolejowa nosiła natomiast nazwę Wrześniów. Obie nazwy przetłumaczono z wieloznacznej niemieckiej nazwy Heide (puszcza, step, wrzosowisko) i stosowano je do maja 1946 roku,  kiedy to polska Komisja Ustalenia Nazw Miejscowości zmieniła je na Polanica-Zdrój. Polanica otrzymała prawa miejskie,  pierwszym burmistrzem został Kazimierz Dąbrowski. Niemal wszystkich dotychczasowych mieszkańców uzdrowiska wysiedlono do Niemiec, pozostali tylko nieliczni specjaliści potrzebni do utrzymania uzdrowiska. Jednym z nich był wybitny lekarz zajmujący się leczeniem chorób serca, prof. Heinrich Schlecht, który poprosił o możliwość pozostania, nauczyciel wcześniej niemieckich, później polskich lekarzy.

Ponieważ miejscowość nie doznała zniszczeń wojennych, uzdrowisko wkrótce zaczęło przyjmować polskich kuracjuszy. Gośćmi kurortu byli m.in. Maria Dąbrowska, Mieczysław Fogg, Janusz Gniatkowski, a później znani arcymistrzowie szachowi, uczestnicy Memoriału Akiby Rubinsteina. W Polanicy osiedlił się też działacz narodowy Stanisław Kozicki.

W Gimnazjum Zdobienia Szkła, a potem w technikum szklarskim uczyła się Irena Santor.

Manifestacją polskości były dożynki powiatu kłodzkiego w Polanicy-Zdroju zorganizowane 31 sierpnia 1947 przez Powiatowy Zarząd Samopomocy Chłopskiej przy udziale zarządu miasta i zarządu gminy wiejskiej Polanica Zdrój, których program obejmował: mszę polową, przemówienia, wręczanie aktów własności mienia rolnego, popisy młodzieży wiejskiej. Na koniec wicewojewoda wrocławski Aleksander Barchacz  (wcześniej starosta kłodzki) przyjął defiladę. Dożynki odbywały się z udziałem władz powiatowych i wojskowych oraz wielotysięcznej rzeszy mieszkańców powiatu kłodzkiego. Po obiedzie w domu zdrojowym odbyła się zabawa taneczna. W tym dniu Polanica gościła też liczną delegację czechosłowacką.

W 1974 powstał Zespół Uzdrowisk Kłodzkich z siedzibą w Polanicy, grupujący pod jednym zarządem obiekty sanatoryjno-uzdrowiskowe i rozlewnie wody mineralnej w Polanicy, Dusznikach i Kudowie. Obecnie działa jako Uzdrowiska Kłodzkie S.A. Grupa PGU.

Ma nowocześnie wyposażoną bazę leczniczą i hotelową, przystosowaną do potrzeb osób niepełnosprawnych, w tym zakłady przyrodolecznicze i baseny rekreacyjno-rehabilitacyjne; a także dwie rozlewnie wód mineralnych. Kolejną znaną placówką medyczną był działający w latach 1992?2018 Ośrodek Litotrypsji zajmujący się bezoperacyjnym kruszeniem kamieni nerkowych metodą litotrypsji, w 2016 przeniesiony do Kłodzka. W 2014 został otwarty Hotel SPA Dr Irena Eris, pierwszy pięciogwiazdkowy obiekt na ziemi kłodzkiej, z misją wypoczynku i odnowy biologicznej gości.

Łagodny, podgórski klimat oraz obfite źródła wód mineralnych stwarzają doskonałe warunki do wypoczynku, leczenia chorób układu krążenia i przewodu pokarmowego, a także zwalczania nałogu palenia tytoniu. Część uzdrowiskową otacza piękny park, pełen starych drzew i egzotycznych krzewów: różnokolorowych azalii, rododendronów i magnolii. Polanica-Zdrój dysponuje dobrą bazą leczniczą, turystyczną, rekreacyjną i sportową.

Oprócz dobrej bazy leczniczo-wypoczynkowej miasto ma takie urządzenia rekreacyjne i kulturalne jak: trzy kryte baseny kąpielowe, letni tor saneczkowy, korty tenisowe, teatr zdrojowy, bibliotekę miejską, kluby bilardowe oraz bardzo duże zaplecze gastronomiczne. Uzdrowisko jest ulubionym miejscem wypraw weekendowych mieszkańców Dolnego Śląska.

Zobacz również:     Polanica zdrój noclegi     Polanica Zdrój apartamenty     Polanica Zdrój domki     Polanica zdrój kwatery prywatne     Polanica Zdrój pokoje gościnne