Bazylika Konkatedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Gdańsku

Co warto wiedzieć?

Bazylika
Konkatedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny nazywana także Bazyliką
Mariacką to największy kościół w Gdańsku i największy ceglany kościół gotycki w
Polsce i na świecie. Jej
ogromne mury i wieże unoszą się nad miastem i okolicą. Kamień
węgielny pod świątynię postawiono 25.03.1343 r. w święto Zwiastowania
Pańskiego. Kościół
budowano stadiami przez 159 lat. 28.07.1502
r. ostatnia cegła została położona przez mistrza Henryka Hetzela.

Bazylika
posiada 105,5 m długości, a nawa poprzeczna 66 m szerokości. Na
27 fundamentach jest podparta kopuła gwiaździsta i kryształowa.

20.11.1965
r. świątynię mariacką podniesiono do rangi Bazyliki Mniejsze bullą papieską
Pawła VI.

Do
wnętrza kościoła prowadzi 7 bram: Kaletnicza, Radnych, Wysoka, Mariacka,
Groblowa z widniejącym nad nią zegarem „Groblowym” z 1635-37 r. ,
Szewska, której tympanon zdobi „Scena Zaśnięcia Maryi” z 1420 r. oraz brama pod
wieżą.

Czy można wejść do Bazyliki?

Bazylika
Mariacka w Gdańsku jest udostępniona do zwiedzania przez cały rok. W
dni powszednie: 8:30 – 17:30 od 1 lipca do 31 sierpnia o godz. 18:30.

W
niedziele i uroczystości: 11:00 – 12:00, 13:00 -17:30 od 1 lipca do 31.08 o
godz. 18:30. Nie
jest możliwe zwiedzanie Bazyliki w czasie mszy świętych, a także innych
uroczystości.

W
Bazylice Mariackiej są miejsca wyłączone ze zwiedzania, zalicza się do nich
kaplice przeznaczone na indywidualną modlitwę i adorację Najświętszego
Sakramentu.

Kto jest pochowany w Bazylice Mariackiej?

Przez
wieki bazylika była miejscem, w którym pochowani byli najznakomitsi
gdańszczanie: burmistrzowie, rajcy, kupcy, uczeni i goście, którzy odwiedzali
miasto.

Jednymi
z pierwszych pochowanych tu osób byli burmistrzowie Conrad Letzkau
i Arnold Hecht.

Inne
znane osoby tutaj pochowane:

Admirał
Arend Dickman

Odniósł
zwycięstwo w bitwie morskiej ze Szwedami w 1627 r. pod Oliwą, ponióśł
śmierć na jej finalnym etapie.

Martin
Opitz

Zmarł
w 1639 r. w Gdańsku na dżumę, był niemieckim poetą i teoretykiem
literatury.

Mincerz
Tomasz Tymf

Pochowany
tutaj w 1690 roku. Za
króla Jana II Kazimierza Wazy razem z bratem Andrzejem zajmował się
nadzorowaniem bicia monet w królewskich wytwórniach monet. Po
„potopie szwedzkim” wybijano w nich złotówki pospolicie nazywane tymfami,
z obniżonymi proporcjami srebra. Owo
zmniejszanie zawartości pieniądza uwiecznia maksyma „dobry żart tymfa wart”.

Do
1816 r. względy sanitarne zakazywały grzebania umarłych w kościołach. W tej
świątyni zostało pochowanych ok. 6 tys. osób.

Nie
stosowano się rygorystycznie do tego zakazu. Były
robione wyjątki dla osób, które szczególnie się zasłużyły.

Pierwszą
po wojnie pochowaną osobą był śp. ks. płk Józef Zator-Przytocki. zmarły
proboszcz kościoła mariackiego, który bardzo się odznaczył przy renowacji
świątyni po zniszczeniach wojennych.

Został
pochowany w jednej z krypt, po 40 latach jego szczątki zostały
przeniesione do Krypty Kapłanów
Gdańskich.

W
czerwcu 2005 r. w kaplicy św. Marii Magdaleny wbudowano urnę
z prochami dr
Ottona Martina Kulckego, Niemca, który był fundatorem i pomysłodawcą odnowienia
uszkodzonych w czasie wojny mariackich organów, osoby, która zasłużyła się na
rzecz dialogu polsko – niemieckiego.

W kwietniu
2010 r. w sarkofagu umiejscowionym w kaplicy Matki Bożej
Ostrobramskiej pochowano Macieja Płażyńskiego, marszałka Sejmu,
uprzedniego wojewody gdańskiego, który poniósł śmierć w katastrofie
smoleńskiej.

W 2017
r. w Krypcie Kapłanów Gdańskich został pochowany ks. Albin Potracki,
proboszcz z Redy i dyrektor ekonomiczny archidiecezji gdańskiej, a
także ks. infułat Stanisław Bogdanowicz, wikariusz generalny
archidiecezji gdańskiej, długoletni proboszcz Parafii Mariackiej, bardzo zasłużony
w walce o odzyskanie gdańskich kościelnych zabytków.

19 stycznia 2019 w katedrze został pochowany Prezydent Gdańska Paweł Adamowicz

4.
Na co warto zwrócić uwagę?

Będąc
w Bazylice Mariackiej w Gdańsku warto zwrócić uwagę na następujące obiekty:

●
Kaplica
św. Anny

Jest
tutaj usytuowany późnogotycki dwumetrowy posąg ukazujący piękną Madonnę Gdańska
z ok. 1420 r.

●
Kaplica
św. Rajnolda

W
kaplicy znajdującej się przy wieży jest umiejscowiona Pieta, gotycka rzeźba
sporządzona na przełomie XIV i XV wieku, przedstawia figurę Matki Bożej,

która
trzyma na kolanach martwe ciało Pana Jezusa ściągnięte z krzyża.

Jest
to dzieło prezentujące plastykę gotycką, zaliczany jest do grupy rzeźb
pokazujących ciało Chrystusa w pozycji „horyzontalnej”, znane z kultury
środkowoeuropejskiej.

●
Prezbiterium

Pokryte
kopułą gwiaździstą, na połączeniach żeber zobaczymy herby Polski, Krakowa i
biskupa Iwo Odrowąża będącego fundatorem pierwszego kościoła mariackiego.

We
wnękach zlokalizowanych przy ścianach postawiono obeliski proroków. Ściany
zdobią polichromie Jana Matejki.

Interesujące
elementy wystroju bazyliki to stalle występujące z obu stron prezbiterium,
które Fabian Möller udekorował płaskorzeźbami
ukazującymi sceny z
życia Jezusa Chrystusa i Maryi. Wykończone
absydą, którą są oddzielone od pozostałego odcinka kościoła balustradą dwiema
przezroczystymi wejściami.

●
Ołtarz

Ogromny
ołtarz główny poświęcony Maryi z lat 1511-1517, jego autorem jest Michał z
Augsburga. Mieści
się w nim korpus postawiony na predelli
i trzy pary skrzydeł, jedna rzeźbiona i dwie malowane. Posiada
trzy tony i ma 5 m wysokości.

●
Zegar
astronomiczny

Od
ponad pięciuset lat zegar astronomiczny jest ozdobą północnej nawy poprzecznej
kościoła, jest to dzieło sztuki i zabytek średniowiecznej techniki posiadający
wysokość ponad 14 m, to najcenniejszy tego rodzaju zabytek w Europie.

Przy
zegarze usłyszymy historię opowiadającą o krzywdzie jego pomysłodawcy Jana
Duringera z Torunia, a także o klątwie która ciąży na osobach, które starają
się naprawić ją.

Pokrywa
zegarka jest dębowa, rzeźby wykonano z lipy. Należą
do niego trzy części: kalendarium, planetarium, teatr figur i 6 niezależnych
urządzeń.

Zegar
przestał funkcjonować w 1554 roku i do 1944 roku nie naprawiano go.

Podczas
wojny fragmenty zabytku wywieziono na Żuławy. Modernizacja
zegara odbyła się w latach 80. Zabezpieczono
tarcze i 70% obudowy zachowało się.

●
Teatr
figur

W
dolnej kondygnacji zobaczymy dwunastu apostołów i śmierć z kosą, a wyżej
czterech apostołów. Nad
samej górze stoi Adam i Ewa, którzy wyznaczają kwadranse i godziny. Wskazuje
również dni, miesiące, lata, święta, fazy księżyca, znaki zodiaku.

●
Planetarium

Ulokowano
w nim tarczę zegarową, znaki zodiaku, dwie niewielkie tarcze, które
przedstawiają fazy księżyca. Na
górze po obu stronach znajdują się dwa otwory, które zamyka się drzwiami, w
których możemy zaobserwować sceny ze Zwiastowania i pokłon Trzech Króli.

●
Kalendarium

Wymienione
są tutaj dane na temat roku, w kalendarzu są święci i porady kościelne
uwzględniające pierwszeństwo dni liturgicznych w roku.

Kalendarium
okrążają cztery postacie, które pełnią konkretne funkcje i symbolizują upływ
czasu.

●
Wieża

Warto
wejść na 82-metrową wieżę będącą dziełem architektury w kościele mariackim. To
jeden z największych budynków w Gdańsku, w tym miejscu jest punkt widokowy z
którego rozpościera się przepiękna panorama na miasto.

Dawniej
wieża pełniła decydującą rolę, mieściło się w niej charakterystyczne
pomieszczenie dla dzwonników, z którego dzwonili na Anioł Pański, przesyłali
sygnał aby otworzyć i zamknąć bramy miasta, rozpocząć i zakończyć pracę,
informowali o pożarach, wojnie itp.

Dodatkowo
funkcjonowała jako latarnia morska, był to punkt orientacyjny dla statków
przypływających do portu w Gdańsku.

Wspaniałą
atrakcją wieży widokowej oprócz widoków ze szczytu jest także droga w jej
kierunku. Możemy
się z bliska przyjrzeć wielkim, kilkutonowym dzwonom.

Adres:
Ul.
Podkramarska 5
80-834
Gdańsk
Tel.:
(58) 301 – 39 – 82

Zobacz również: noclegi nad morzem Gdańsk noclegi Gdańsk apartamenty Gdańsk hotele Gdańsk kwatery prywatne Gdańsk pokoje do wynajęcia