Słupsk historia, ciekawostki, atrakcje…

Kiedy będziemy się wybierać i w końcu pojedziemy na wakacje do charakteryzowanego miasta Słupsk, musimy wiedzieć, że będziemy mogli zobaczyć:

– kolekcje prac Stanisława Ignacego Witkiewicza. Zgromadzona kolekcja liczy aktualnie przeszło 260 dzieł. A wśród nich są portrety olejne, rysunki i grafiki.

– wypić herbatę w Spichlerzu Richtera, a to jest przykład zabytku mobilnego.

– odwiedzić Basztę Czarownic.

– umówić się na randkę na mostku, otoczenie którego jest piękne w starei architekturze, dodatkowo szum wody, wydobywający się wprost spod młyńskiego koła, dodaje potrzebnego uroku.

– odwiedzić stojący w mieście ratusz. W sezonie letnim dla wszystkich zwiedzających dostępny jest również punkt widokowy, na ratuszowej wieży.

– zjeść pizzę w najstarszej polskiej pizzerii.

– posiedzieć na placu przy byłym kinie.

– pomartwić się z Upokorzonymi – pomnik/figura.

– pomarzyć z marzycielem – pomnik/figura.

– iść na spacer – po prostu popatrzeć na kamienice przy ulicy Sienkiewicza, posiedzieć na jednej z rozlicznych ławek na ulicy Wojska Polskiego, pooglądać zabytkowy tramwaj na trakcie, przy ulicy Nowobramskiej.

– wyruszyć na miasto, bo jest ono świetną bazą wypadową dla zwiedzania urokliwych okolic.

Historia Słupska:

Pierwsze ślady osadnictwa z rejonuSłupska pochodzą z epoki brązu. Początek dla miasta dał gród, który postawiony był na stożkowatym wzgórzu. Na podgrodziu znajdowała się niewielka osada, otoczona przez nieprzystępne bagna i trzęsawiska. Powstała tam także warownia w VIII wieku. Istniała ona do XIII wieku. Posiadała ona kształt zbliżony do koła o podstawie wyniesienia 50 × 60 m i powierzchni użytkowej majdanu około 1300 m2. Gród również posiadał sztuczne umocnienia w postaci wału drewniano-ziemnego, w dolnej części wzmocnionego konstrukcją kamienną. Starsza zabudowa majdanu uległa niestety zniszczeniu. Miało to miejsce, jeszcze w trakcie, wznoszenia książęcego obiektu obronnego. Był on w XIII wieku, głównym ośrodkiem kasztelani słupskiej oraz rezydencją księcia. Natomiast w wieku XIV, kiedy to Słupsk dzierżawili Krzyżacy, na terenie grodu znajdowała się siedziba komtura krzyżackiego W XIII i XIV wieku Słupsk kilkakrotnie zmieniał swoją przynależność państwową.

Około 1236 roku wraz z całą ziemią słupsko-sławieńską wszedł w skład Pomorza Wschodniego. W drugiej  połowie sierpnia 1265 roku, gród otrzymał od księcia gdańskiego Świętopełka prawa miejskie . Akt ten zapoczątkował proces zasiedlania miasta przez niemieckich kolonistów. W 1294 roku Słupsk znajdował się w granicach Polski. Pozostawał w nich do 1307 roku, kiedy na skutek zdrady Święców przeszedł w ręce margrabiów brandenburskich.  Lokowany Słupsk uzyskał samorząd miejski z władzą wójtowską i radą miejską, nadania ziemskie oraz odcinek rzeki Słupi długości 19 km: od grodu do ujścia, wraz z pięciometrowymi pasami ziemi na obu brzegach. Umożliwiło to prowadzenie gospodarki morskiej. Po zwycięskiej wojnie z Brandenburgią w 1317 roku, Słupsk przeszedł pod panowanie książąt zachodniopomorskich. Władcą Słupska został książę Warcisław IV.

Wkrótce jednak, bo w 1329 roku, kierowani ciężką sytuacją finansową książęta Otton I i Barnim III oddali na 12 lat miasto wraz z całą ziemią, w zastaw zakonowi krzyżackiemu. Władza zakonu była dla społeczeństwa ziemi słupskiej uciążliwa, więc kiedy nadszedł termin uregulowania długu, a książę Bogusław V nie zgromadził całej sumy, rycerstwo, mieszczaństwo i duchowieństwo zebrało potrzebną kwotę i wykupiło miasto z rąk krzyżackich. Tym samym w 1341 roku Słupsk ponownie wszedł w skład zachodniopomorskiego władztwa Gryfitów, stając się częścią księstwa wołogoskiego. W 1368 roku miasto uzyskało od księcia Bogusława V, przywilej menniczy, co oznaczało formalne wyodrębnienie się księstwa słupskiego. W 1382 roku podczas zjazdu, delegacja ze Słupska złożyła prośbę o przyjęcie do Hanzy. W ten sposób kupcy słupscy, uzyskali przywileje w portach, które przynależne były członkom związku oraz rozszerzenie zachodnich i północnych rynków. Miasto było członkiem Hanzy i prowadziło przez istniejący port w Ustce dalekosiężny handel morski, rozwijało się również w nim  rzemiosło m.in. obróbka bursztynu. 16 kwietnia 1477 roku miasto ogarną pożar.

Do czasów reformacji mieszkańcy Słupska wyznawali katolicyzm. W początkach XVI wieku doszło w mieście do zaburzeń na tle społecznym i religijnym.

W XVII i XVIII, miasta nie ominęły wojny. W 1630 roku podczas wojny trzydziestoletniej do Słupska wkroczyli Szwedzi. Miasto zostało obciążone kontrybucjami i kosztami zakwaterowania wojsk, a rabunki, epidemie i pożar pogłębiły jeszcze kryzys. W trakcie wojny, w 1637 roku, wygasła miejscowa dynastia Gryfitów. Pomorze Zachodnie zdołało zachować samodzielność do 1648 roku, to jest do zawarcia pokoju westfalskiego. Ostatecznie w 1653 miasto wraz ze wschodnią częścią księstwa, znalazło się w granicach państwa brandenbursko-pruskiego, przekształconego w 1701 roku w Królestwo Prus. Sytuacja miejskiej gospodarki po zakończeniu wyniszczającej wojny trzydziestoletniej i przybyciu francuskich hugenotów uległa znacznej poprawie.

W 1798 roku zbudowano w mieście ? kosztem prawie ośmiu tysięcy talarów ? budynek nowego ratusza miejskiego, czym władze miasta zdenerwowały swoich zwierzchników w ówczesnym Szczecinie, dla których był to niegodny naśladowania przykład rozrzutności w mieście liczącym sobie wtedy ledwie 5000 mieszkańców. Ponowny kryzys i osłabienie miasta miały miejsce podczas wojny siedmioletniej oraz podczas wojen napoleońskich, które również nie oszczędziły miasta. W 1807 roku miasto, które było punktem oporu pruskiego, skierowane było przeciwko Napoleonowi. Zostało ono zdobyte przez żołnierzy polskich pod dowództwem generała Michała Sokolnickiego. 18 lutego 1807 roku doszło do zażartych walk atakujących miasto oddziałów polskich z obrońcami, w rejonie dzisiejszej Bramy Młyńskiej, dowodzonymi przez kapitana Gutzmerowa. Po ściągnięciu kontrybucji, po dwóch tygodniach żołnierze polscy opuścili miasto.

W 1816 roku miasto stało się siedzibą powiatu słupskiego, a 1 kwietnia 1898 roku zostało wyłączone z powiatu i przekształcone w powiat grodzki.

W XIX wieku sytuacja miejskiej gospodarki uległa znacznej poprawie. Dobra koniunktura gospodarcza i dynamiczny rozwój Prus, sprzyjał rozwojowi miasta. Rozbudowano przemysł. Mimo zdegradowania miasta do roli ośrodka administracyjnego powiatu, Słupsk był drugim co do wielkości ośrodkiem przemysłowym w regionie. Miasto zajmowało również drugie miejsce pod względem liczby ludności. W latach 1869?1870 zbudowano w Słupsku pierwszą linię kolejową relacji Szczecin ? Gdańsk.

Rozwinęło się również budownictwo. W XIX wieku granice miasta przesunęły się znacznie w stosunku do średniowiecznych. Budownictwo i przemysł koncentrowały się w pierwszej kolejności wzdłuż utwardzonej oraz poprowadzonej w 1835 roku drogi Szczecin ? Gdańsk oraz przy drodze prowadzącej do dworca kolejowego (obecnie ulica Wojska Polskiego). Kolejne budynki, wznoszone przy tej ulicy, znanej jako ?Bahnhofstraße”, w miarę ?zbliżania się” do centrum miasta, były coraz okazalsze.

W 1831 roku władze miejskie zrzekły się na rzecz państwa pruskiego wszelkich praw do portu w Ustce. A stanowił on do tamtego czasu własność miasta. Jedną z bardziej ambitnych operacji, mających na celu powiększenie użytecznego gospodarczo obszaru miasta, było przeprowadzone osuszenie rozległego bajora. Położonego, na południowy zachód od najmłodszej z jego czterech bram i znanego jako ?Die Quebbe vor dem Neuen T[h]or”. Przedsięwzięcia tego rodzaju miały miejsce w mieście, również wcześniej. Mianowicie, w XVIII wieku osuszony sztucznie został obszar, na którym stanął następnie budynek, znany później, jako siedziba Bractwa Strzelców Miejskich. W 1851 roku powołano w mieście komisję do spraw nadania stałych i oficjalnych nazw jego ulicom. A także ponumerowania stojących przy nich budynków. Słupsk był jednym z większych ośrodków przemysłowych, pruskiej prowincji Pomorza.

W 1901 roku oddano do użytku ratusz, a w 1903 roku budynek obecnego starostwa powiatowego. W pierwszych latach XX wieku, rozbudowano sieć wodociągową i kanalizacyjną. Wybudowano także mechaniczną oczyszczalnię ścieków. W 1910 roku wyjechał na ulice miasta pierwszy tramwaj. Ważnym wydarzeniem w dziejach miasta była wizyta cesarza Wilhelma II, który we wrześniu 1910 roku przybył na uroczystości 600-lecia nadania praw miejskich przez książąt brandenburskich. Niedługo po wizycie cesarza przy placu Stephana (dziś: placu Zwycięstwa) stanął duży dom handlowy firmy ?Gustav Zeeck”. Budynek istnieje do dziś, a wraz z nim wciąż działająca, drewniana winda.

W początkach 1919 roku,  wznowiono funkcjonowanie komunikacji tramwajowej. Jednak rozwój miasta, mimo znacznego przyrostu liczby ludności, został zahamowany. W 1926 roku NSDAP wystąpiła w mieście publicznie, zyskując wielu zwolenników. W listopadzie 1938, podczas ?nocy kryształowej”, w Słupsku spalono między innymi miejscową synagogę.

Wybuch wojny w 1939 roku zahamował dalszy rozwój miasta. Podczas wojny do miasta sprowadzano robotników przymusowych z krajów okupowanych, do założonego tu obozu pracy. A od 26 sierpnia 1944 roku, funkcjonującej, także filii obozu koncentracyjnego Stutthof, do którego skierowano 382 mężczyzn i 239 kobiet, głównie Żydów z Łotwy, Czechosłowacji, Węgier, Austrii, Polski oraz Niemiec. Zamordowanym w czasie wojny, poświęcono obelisk, w pobliżu dawnych zakładów naprawczych PKP.

Wobec zmieniającej się na niekorzyść Rzeszy sytuacji na froncie i ofensywy powietrznej aliantów, do Słupska i w jego okolice kierowano ewakuowaną ludność niemiecką z zagrożonych terenów. Tuż przed przybyciem do miasta wojsk radzieckich, 7 marca 1945 roku dokonano egzekucji w Lasku Południowym ? rozstrzelano 22 przymusowych robotników. Wcześniej powieszono jeszcze dwie osoby. Te tragiczne wydarzenia, upamiętnione są przez postawiony tam pomnik. 9 marca do miasta wkroczyły oddziały 19. armii i 3. samodzielnego korpusu pancernego gwardii II Frontu Białoruskiego Armii Czerwonej. Miasto zostało zajęte bez walk. Jednak żołnierze radzieccy celowo podpalali budynki w mieście, przede wszystkim, zwłaszcza na Starym Mieście. W efekcie zniszczeniu uległa znaczna część najstarszej, zabytkowej dzielnicy miasta. Niektóre budynki ze zgliszcz odbudowywano dopiero w latach 60. XX wieku, jak np. kościół św. Mikołaja.

Słupsk w powojennej Polsce

Zajęcie miasta przez wojska Armii Czerwonej wspieranej przez wojsko polskie 9 marca 1945 oznaczało rozpoczęcie nowego rozdziału w historii miasta. Pierwsza grupa władz polskich, przybyła do miasta 23 kwietnia 1945 roku. Przybyli także, z Kresów Wschodnich Polacy, postawili sobie za cel zorganizowanie sprawnej władzy i życia społecznego, jak i wysiedlenie ludności niemieckiej. Po drugie przewidywali również, równomierne zasiedlenie miasta oraz odbudowę i rozwój miejskiej infrastruktury. 7 maja 1946 roku wprowadzono nazwę miasta „Słupsk”, która zastępowała poprzednią nazwę niemiecką Stolp. Przekazany pod kontrolę władz polskich, Słupsk od 1946 roku znajdował się w granicach województwa szczecińskiego. W 1950 roku Słupsk i powiat słupski znalazły się w granicach nowo powstałego województwa koszalińskiego. Województwo podzielono na dwa mniejsze: szczecińskie i koszalińskie. Stolicą nowego województwa, pomimo mniejszej liczby ludności oraz starań Słupska o lokalizację na miejscu siedziby wojewody, został Koszalin. W mieście powstała Wyższa Szkoła Pedagogiczna, rozwinął się również przemysł drzewny i meblowy, uruchomiono fabrykę obuwia ?Alka”, wytwórnię sprzętu okrętowego, fabrykę maszyn rolniczych, zakłady naprawcze autobusów, zakłady przemysłu cukierniczego, mleczarnię i zakłady przetwórstwa ziemniaczanego

W 1967 zorganizowano po raz pierwszy ?Dni Słupska”, a także Festiwal Pianistyki Polskiej. W grudniu 1970 roku w Słupsku miały miejsca strajki i akcje protestacyjne, zakończone bez ofiar śmiertelnych. W 1974 roku przy barze mlecznym ?Poranek” otwarta została najstarsza pizzeria w Polsce, działająca do dziś. W 1975 roku Słupsk stał się stolicą województwa. Status miasta wojewódzkiego utracił 31 grudnia 1998 roku, w wyniku reformy administracyjnej, aby następnego dnia stać się częścią nowego województwa pomorskiego. W 1985 roku uruchomiono w Słupsku komunikację trolejbusową. Sieć linii trolejbusowych miała docelowo połączyć dwa miasta ? Słupsk i pobliską Ustkę. Komunikacja trolejbusowa funkcjonowała w Słupsku przez 14 lat.

10 stycznia 1998 roku w Słupsku miały miejsce jedne z najpoważniejszych zamieszek w Polsce po roku 1989. Ich przyczyną była śmierć kibica koszykarskiej drużyny Czarni Słupsk na skutek obrażeń odniesionych po interwencji policji.

ZABYTKI SŁUPSKA:

Po II wojnie światowej duża część miasta uległa zniszczeniu. Starsze kamienice zachowały się przy ulicy Wojska Polskiego i jej okolicach. Spalone zostały świeckie budowle w centrum miasta.

Oszczędzono między innymi, ratusz i ruiny Zamku Książąt Pomorskich. Odbudowa miasta prowadzona była w taki sposób, żeby powstało, jak najwięcej budynków mieszkalnych, w jak najkrótszym czasie.

Doprowadziło to do zabudowania dawnego średniowiecznego miasta blokami modernistycznymi. Prowadzone obecnie prace renowacyjne mają na celu upiększenie tej części miasta. W ramach rewitalizacji podjęto decyzję o odbudowie Baszty Okrągłe.

13 lipca 2003 została podpisana deklaracja o współpracy w ramach Dwumiasta między władzami Słupska i Ustki. Sam akt podpisany został na statku płynącym w pobliżu miasta Ustka. Umowa została podpisana przez prezydenta Słupska Macieja Kobylińskiego i burmistrza Ustki Jacka Graczyka. Deklaracja o współpracy w ramach Dwumiasta została podpisana w celu wspólnej promocji i rozwoju obu miast, tak aby ich oferta mogłaby się nawzajem uzupełniać i kompleksowo spełniać oczekiwania turystów.

Krainy geograficzne
Góry Świętokrzyskie noclegi, Podhale noclegi, Mazury noclegi, Jura Krakowsko-Częstochowska noclegi, Bieszczady noclegi, Bory Tucholskie noclegi, Pieniny noclegi, Beskid Żywiecki noclegi, Gorce noclegi, Beskid Śląski noclegi, Ponidzie noclegi, Karkonosze noclegi, Beskid Sądecki noclegi, Beskid Wyspowy noclegi, Kaszuby noclegi, Kujawy noclegi, Mierzeja Wiślana noclegi, Podlasie noclegi, Pomorze Wschodnie noclegi, Pomorze Zachodnie noclegi, Roztocze noclegi, Sudety – Masyw Śnieżnik noclegi, Suwalszczyzna noclegi, Śląsk noclegi, Dolny Śląsk noclegi, Warmia noclegi, Trójmiasto noclegi, Wyżyna Sandomierska noclegi, Góry Stołowe noclegi, Wyżyna Lubelska noclegi, Orawa noclegi, Beskid Niski noclegi, Beskid Mały noclegi, Beskid Makowski noclegi, Góry Izerskie noclegi, Kotlina Kłodzka noclegi, Pojezierze Pomorskie noclegi