Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Złotym Potoku

Opis

Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Złotym Potoku
Legenda głosi, że fundatorem pierwszego drewnianego kościoła w Potoku mógł być w 1 poł. XII w. palatyn Bolesława Krzywoustego Piotr Dunin Włostowic herbu Łabądź, sławny budowniczy wielu kościołów m.in. w Małopolsce i na Śląsku. Kościół murowany pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela w Złotym Potoku wzniesiony został staraniem Bartosza Odrowąża ze Sprowy w roku 1298. Pisemną erekcję kościół otrzymał w roku 1310 lub 1314 od biskupa krakowskiego Jana Muskaty. W 1326 r. pleban Szymon z Potoka płacił 5 skrojcy świętopietrza, parafia znajdowała się w dekanacie irządzkim, zaś w 1335 r. w lelowskim. Obecny kościół wzmiankowany był w roku 1470. W tym czasie Potok należał do braci: Jana, Piotra, Sterana i Feliksa Szreniawitów. W XV wieku parafia złotopotocka szczyciła się rozległym okręgiem parafialnym i znaczną liczbą osad przynależących do parafii, bo aż dziwięcioma: Potokiem, Wolą Ponicką, Siedlcem Wielkim, Siedlcem Podgórnym, Pabianicami, Piaskiem, Czepurką, Skowronowem i Mirosławicami. Dane te podobnie jak patrocinum oraz usytuowanie świątyni i nazwa miejscowości przemawiają za wczesną metryką tutejszego kościoła. Pod koniec XVI wieku Jan Silnicki zmienił świątynię w zbór protestancki administrowany przez Wincentego Zaprzańca. Odzykany przez katolików w 1601 roku.

Na przełomie XVI/XVII w. przy kościele istniała szkoła parafialna. W ciągu wieków świątynia przebudowywana była wielokrotnie. W drugiej ćwierci wieku XVII dobudowano kaplicę Matki Bożej. W latach 1764-1767 podwyższono nawę. W połowie XIX wieku dobudowano kaplicę Krasińskich. W kaplicy grobowej kościoła znajdują się szczątki córki Zygmunta Krasińskiego Elżbietki zm. 12 września 1857 r., Rogerka Raczyńskiego zm. 29 października 1906 r., Edwarda Marii Raczyńskiego zm. 26 grudnia 1910 r., Konstantego Raczyńskiego zm. 29 listopada 1924 r., oraz hr. Karola Rogera Raczyńskiego zm. 29 listopada 1946 r.

W 1880 roku rozebrano osobno stającą dzwonnicę (od wschodu). W 1884 r. (13.VI.) dzięki fundatorce Marii Krasińskiej rozpoczęto gruntowny remont kościoła, który powiększono wg planów budowniczego Wincetego Rakiewicza. W roku 1922 ze składek parafian wybudowano dom parafialny - organistówkę. W roku 1954 dokonano kolejnego gruntowego remontu wieży kościelnej i malowania kościoła. W 1984 roku staraniem ks. Jana Szkoca m.in. wykonano witraże. W 1998 r. w prezbiterium położono marmurową posadzkę, a drewniany ołtarz soborowy zmieniono na marmurowy.
ZACHOWANE IMIONA I NAZWISKA KAPŁANÓW PRACUJĄCYCH
W PARAFII P.W. ŚW. JANA CHRZCICIELA W ZŁOTYM POTOKU
R. 1325-1327 ks. Szymon z Potoka, R. 1378 ks. Czesław z Potoka, R. 1385 kapelan ks. Sędziwój z Potoka, R. 1477 ks. Jan z Potoka, R. 1529 ks. Jan z Oświęcimia, R. 1532-1542 ks. Feliks Silnicki, (pod koniec XVI w. Jan Silnicki zmienił świątynię w zbór protestancki administrowany przez byłego księdza katolickiego Wincentego Zaprzańca. Odzyskany przez katolików w R. 1601). R. 1630-1648 ks. Jan Wilczkiewicz, R. 1648-1658 ks. dr fil. Jan Makowiecki, R. 1658 ks. Maciej Sitecki, R. 1700 ks. Florian Silnicki, R. 1725 ks. Antoni Zaleyski, R. 1727-1757 ks. Józef Kaczkowski - kanonik kamieniecki. Rozpoczął w 1734 r. metryki chrztów, ślubów i zmarłych. Komendarzem był przy nim Józef Pluciński, w 1749 r. wikarym był ks. Wawrzyniec Rozner, R. 1757 +1796 ks. dr fil. Bonawentura Trąbski - były profesor Uniwersytetu Krakowskiego, wicedziekan lelowski, (wikariusz 1764 + 1788 ks. Franciszek Kątkiewicz, senior 1778 + 1783 ks. Jan Klichowski) R. 1788 ks. Józef Tobolski, R. 1792-1800 ks. Józef Aleksander Jaxic, R. 1836-1847 ks. Józef Piekarski, R. 1847-1899 ks. Ludwik Janikowski, R. 1879 wikariusz ks. Franciszek Pruszyński, R. 1889 ks. Franciszek Zientara podpisuje metryki, R. 1890 ks. Tomasz Frelek, R. 1892 ks. Wojciech Pisula, R. 1892-1894 ks. Emilian Biernacki, R. 1894 ks. Józef Urbański podpisuje metryki, R. 1894-1910 ks. Ludomir Olszewski, R. 1910 ks. Stanisław Kupczyński, wikary ks. Jan Bochenek R. 1910-1917 ks. Aleksander Cugowski, R. 1917-1924 ks. Marian Pankowski, R. 1925-1927 ks. Antoni Wenikajtys, R. 1927-1928 ks. Wiktor Orżanowski, R. 1928 i 1933 krótko administruje ks. Leon Kuchta z Janowa, R. 1928-1933 ks. Stanisław Leon Gurbiel, R. 1933-1934 ks. Marian Zbierski, R. 1934-1973 (+1977) ks. Stanisław Wdowicki (Prefekci: 1962-1965 ks. Stanisław Kochel, 1968-1972 ks. Czesław Chwał, 1973/74 ks. Wiesław Stefański ) R. 1973-1986 ks. Jan Szkoc (Prefekci: 1975/76 ks. Tadeusz Korgul, 1977/78 ks. Zbigniew Kuba, 1979/80 ks. Witold Grzyb, 1981/82 ks. Stanisław Straż, 1983 ks. Henryk Centkowski, 1984/86 ks. Stanisław Gancarek) R. 1986-2001 (+14.09.2007) ks. Józef Kordas (Prefekci: 1986/87 ks. Ryszard Słowikowski, 1988 ks. Piotr Musiał, 1989/90 ks. Piotr Bedarz, 1991/92 ks. Jan Koclęga, 1993/94 ks. Andrzej Gruca, 1995/96 ks. Stefan Leśniewski, 1997/1999 ks. Tomasz Knop, 2000/02 ks. Grzegorz Pałka) R. 2002 ks. Ryszard Marciniak (Prefekci: 2003/05 ks. Michał Rydz, 2006-obecnie ks. Grzegorz Słaby).

Z parafii pochodzą: ks. Albin Stanisław Nocuń OSPPE (1948), ks. Wincenty Jan Cykowski OSPPE (1948), ks. Marian Pabiasz (1964), ks. Zbigniew Biedroń (1981)