Łańcut historia, ciekawostki…

Opisując piękne oraz interesujące miasto i miejsce, jakim jest Łańcut, zachęcamy wszystkich chętnych, do przyjazdu tu do miasta oraz jego okolic.

Zamek, który zobaczymy w Łańcucie jest jedną z najpiękniejszych rezydencji arystokratycznych w Polsce. Słynie ono ze znakomitych wnętrz mieszkalnych oraz niezwykle interesującej kolekcji pojazdów konnych. Jednak to nie wszystko. Zespół pałacowy, tu obecny, otacza stary, malowniczy park w stylu angielskim, w którym wznoszą się liczne pawilony i zabudowania gospodarcze. Były one ściśle niegdyś związane z codziennym życiem łańcuckiej rezydencji. Zamkowe wnętrza zaliczane są do najpiękniejszych w Polsce. Na tym jednak nie koniec. W naszych dalszych przygotowaniach do wyjazdu i zwiedzania, warto abyśmy poznali następujące informacje. Otóż, przeprowadzone oraz dokonywane wykopaliska z obszaru miasta, są dowodem świadczącym, że na terenie ziemi przedstawianego Łańcuta, ludność żyła już w okresie neolitu. Badający te tereny archeolodzy są zdania, iż w okolicy Łańcuta istniały grody obronne. Jeszcze przed powstaniem miasta, istniała już osada, a dokładniej na wzgórzu do dziś zwanym Łysa Górą. Król Kazimierz Wielki, kiedy w latach 1340-1349 zajął ziemię przemyską, nadał Łysą Górę i przyległe włości zasłużonemu wojewodzie sandomierskiemu Ottonowi z Pilczy. W tym też czasie przy grodzie zostało lokowane miasto. Dodatkowo jeszcze powstała również parafia łańcucka z drewnianym kościołem pod wezwaniem Świętej Barbary. Podczas zakładania miasta udział wzięli w tym między innymi osadnicy ze Śląska, koloniści niemieccy, a także na wpół zniemczeni Polacy z okolic Kamiennej Góry. W tym czasie Otton z Pilczy również zbudował na Łysej Górze drewniany zameczek. Natomiast osadnicy otoczyli miasto fosami, wałami i parkiem. Kolejne lata w historii Łańcuta, informują że sam Jagiełło gościł w Łańcucie przynajmniej dwa razy.

W 1410 roku, przed bitwą pod Grunwaldem oraz w 1417 roku, kiedy przybył po córkę Pileckich Elżbietę, aby ją poślubić. To właśnie ona, po śmierci ojca Ottona, objęła dobra łańcuckie. Ostatnim zaś właścicielem przedstawianego Łańcuta z rodu Pileckich był Krzysztof. W tym okresie Łańcut stał się jednym z najpoważniejszych ośrodków kalwinizmu w Polsce. W 1586 roku Anna z Sienna, po śmierci męża Krzysztofa Pileckiego, podjęła decyzje o wymienieniu się posiadanymi dobrami ze Stanisławem Stadnickim. Ta decyzja, a właściwie wybór osoby, z którą postanowiła dokonać zamiany nie był najlepszy. Powodem takiego obrotu spraw, był fakt, że wspomniany nowy posiadacz Łańcuta, bardzo szybko zasłyną w mieście, jego okolicach, ze swego awanturniczego trybu życia. Przez co otrzymał on przydomek „Diabeł”. Następne lata przyniosły wiele zmian oraz ważnych wydarzeń dla opisywanego miejsca. W 1608 roku zamek na Łysej Górze zdobyły wojska starosty leżajskiego, Łukasza Opalińskiego. W wyniku tego wydarzenia miasto jednak bardzo ucierpiało. A wynikało to także z tego, że w tych czasach istniało i rodziło się wiele zatargów oraz prowadzone były w nim oprócz tego walki. Łańcut został niemal zupełnie obrabowany i spalony także w latach 1608, 1614 i 1624, w czasie najazdów. Do 1629 roku, miasto, było w rękach Stadnickich. Wtedy to na mocy transakcji, Stanisław Lubomirski stał się prawnym właścicielem miasta. Uporządkował on sprawy religijne, poprawił obwarowania miejskie, popierał również rzemiosło.

W pierwszej połowie XVIII wieku, miasto oraz zamek zajął w tym czasie generał szwedzki Magnus Stempek. Pobyt w Łańcucie wojsk szwedzkich nie był najlepszy dla opisywanego miejsca. Wspomniany pobyt szwedzki w mieście dotknął je równie przykro, jak i skutki panującej powodzi, epidemii chorób, gradobicia, a nawet przelotu szarańczy. W 1745 roku zaszła w Łańcucie następna zmiana. Otóż nagle zmarł książę Teodor. Łańcut stał się wtedy własnością spadkobiercy- Stanisława Lubomirskiego. Ożenił się on z Izabelą Elżbietą z Czartoryskich. Ona to po śmierci męża w 1783 roku, przez ponad trzydzieści lat samodzielnie zarządzała sporym majątkiem. Dla Łańcuta, były to czasy, kiedy na łańcuckim zamku przebywali sławni i zasłużeni ludzie z Polski. Między innymi Tadeusz Kościuszko, Hugo Kołłątaj czy Jan Śniadecki. Wspomniana Izabela Elżbieta z Czartoryskich zmarła w 1816 roku. Po jej śmierci, na mocy wcześniejszych zapisów, dobra łańcuckie, a także pod lwowskie, sandomierskie i krakowskie odziedziczyli jej wnukowie, a mianowicie Alfred i Artur Potoccy. W 1823 roku bracia podzielili się majątkiem, w wyniku czego klucz łańcucki przejął starszy z braci Alfred. Nowy właściciel Łańcuta w swych dobrach stworzył ordynację, powiększając znacznie dobra łańcuckie. W 1862 roku całość dóbr Alfreda Potockiego objął jego syn, Alfred Potocki junior. Po śmierci II ordynata dobra łańcuckie przejął jego syn Roman. Potoccy okazali się dobrymi gospodarzami. Dbali o rozwój gospodarczy swoich olbrzymich dóbr. Słynęli z nowatorskich metod gospodarowania w rolnictwie, inwestowali w przemysł przetwórczy. W Łańcucie wybudowano również cukrownię. Została ona przekształcona później w rafinerię spirytusu i fabrykę eteru. Dodatkowo Potoccy przebudowali i unowocześnili również browar, jak też wybudowali fabrykę likierów oraz rosolisów. Za wspomniane pozytywne zmiany mógł się przyczynić fakt wybudowania w ramach inwestycji rządowych najpierw w latach 1795-1810 bitego traktu, tak zwanego cesarskiego gościńca, a w 1859 linii kolejowej Wiedeń-Lwów. Wspomniani Potoccy posiadali także udziały w kopalniach śląskich, lokowali udziały w uzdrowiskach. Ważną rzeczą jest także kolejna informacja dotycząca wspomnianych Potockich. Przebudowali oni także swoją siedzibę w Łańcucie, tworząc we wspomnianym mieście, jedną z najwspanialszych rezydencji. Zadbali oni też o jej otoczenie, o wspaniały park, a także o samo przedstawiane miasto, w którym w ramach ordynacji powstało wiele budynków. W tym czasie nastąpiła również aktywizacja społeczna i gospodarcza mieszkańców miasta. W 1876 roku powstała/została utworzona w mieście Ochotnicza Straż Pożarna. W 1876 roku wzniesiony został nowy budynek szkoły ludowej. W 1890 powstało Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół”, w 1894 roku. Na dodatek jeszcze, Stowarzyszenie Mieszczan „Gwiazda”, a w 1907 roku prywatne gimnazjum, przekształcone w państwowe Gimnazjum Realne. Została również założona Kasa Zaliczkowa i Bank Ziemski. Natomiast w 1913 roku wybudowano elektrownię miejską. W tym samym czasie rozebrano zabytkowy ratusz.

W powstaniu nowego budynku ratusza miejskiego przeszkodził niestety w 1914 roku wybuch I wojny światowej, która na długo wstrzymała rozwój miasta. Prowadzone działania wojenne w rejonie Łańcuta, poczyniły się w mieście, co oczywiste do strat materialnych. Zburzona została stacja kolejowa, spłonęły niektóre domy w mieście. W 1915 roku zmarł Roman hr. Potocki i IV ordynatem łańcuckim został jego syn Alfred hr. Potocki. W pierwszych latach niepodległej Polski miasto nie mogło wyjść z zastoju.

Rzemiosło przeżywało kryzys. W kwietniu 1921 roku do opuszczonych po austriackich koszar skierowany został 10. Pułk Strzelców Konnych, dla którego Łańcut stał się miastem garnizonowym. Ważnym wydarzeniem dla miasta było znaczne powiększenie jego rozmiaru i liczby ludności. Dopiero pod koniec lat trzydziestych Łańcut zaczął się dźwigać przemysłowo, jednak wybuch II wojny światowej brutalnie to przerwał. W mieście władzę przejęły instytucje stworzone przez okupanta. Zaczęły się represje w stosunku do miejscowej ludności, w pierwszym rzędzie najostrzejsze dla zamieszkujących miasto Żydów, których do sierpnia Niemcy usunęli. Odpowiedzią na represję okupanta było powstanie komórek ruchu oporu. W związku z ograniczeniem możliwości uczenia się, powstało tajne nauczanie doskonale zakonspirowane i zorganizowane.

W połowie lipca 1944 roku, w związku ze zbliżaniem się frontu niemiecko-sowieckiego, Alfred hr. Potocki opuścił Łańcut, wywożąc z zamku najcenniejsze rzeczy, w tym dzieła sztuki. Jeszcze w tym samym roku, do listopada, przeprowadzono reformę rolną, rozparcelowując folwarki ordynacji Potockich. Na terenie miasta parcelacja objęła ziemię z trzech folwarków – Górne, Dolne i Wola Mała. W zamku Potockich powstało muzeum wnętrz. Szczególnie szybko rozwijało się szkolnictwo. Miasto w 1954 roku powiększyło po raz kolejny swój obszar poprzez przyłączenie do niego części wsi Krzemienica oraz części wsi Wola Mała.

Po przeczytaniu i zapoznaniu się w skrócie z historią Łańcuta, osób, postaci historycznych związanych z jego losami, będziemy mogli jeszcze się przewodników i mieszkańców miasta o coś dopytać. Chodzi o to, abyśmy mieli pełną wiedzę. Nie stracimy, kiedy tu przyjedziemy. Wręcz przeciwnie, bardziej zyskamy.    

W Górach
Zakopane noclegi, Białka Tatrzańska noclegi, Bukowina tatrzańska noclegi, Kościelisko noclegi, Poronin noclegi, Biały Dunajec noclegi, Szaflary noclegi, Murzasichle noclegi, Jurgów noclegi, Szczawnica noclegi, Krościenko nad Dunajcem noclegi, Czorsztyn noclegi, Niedzica noclegi, Kluszkowce noclegi, Krynica-Zdrój noclegi, Muszyna noclegi, Tylicz noclegi, Piwniczna-Zdrój noclegi, Szczyrk noclegi, Wisła noclegi, Ustroń noclegi, Brenna noclegi, Koniaków noclegi, Żywiec noclegi, Korbielów noclegi, Zawoja noclegi, Karpacz noclegi, Szklarska Poręba noclegi, Miłków noclegi, Polanica-Zdrój noclegi, Kudowa-Zdrój noclegi, Duszniki-Zdrój noclegi, Lądek-Zdrój noclegi, Kłodzko noclegi, Świeradów-Zdrój noclegi, Solina noclegi, Polańczyk noclegi, Ustrzyki Dolne noclegi, Ustrzyki Górne noclegi, Cisna noclegi, Wetlina noclegi, Święta Katarzyna noclegi, Krajno noclegi, Bodzentyn noclegi, Nowa Słupia noclegi, Chęciny noclegi, Baligród noclegi, Smerek noclegi, Komańcza noclegi, Lutowiska noclegi, Rymanów-Zdrój noclegi, Iwonicz-Zdrój noclegi, Wysowa noclegi, Maniowy noclegi, Sromowce Niżne noclegi, Sromowce Wyżne noclegi, Gliczarów Górny noclegi, Czarna Góra noclegi, Małe Ciche noclegi, Murzasichle noclegi, Ząb noclegi, Szaflary noclegi, Witów noclegi, Chochołów noclegi, Jabłonka noclegi, Lipnica Wielka noclegi, Zubrzyca Dolna noclegi, Zubrzyca Górna noclegi, Istebna noclegi, Milówka noclegi, Limanowa noclegi, Międzybrodzie Żywieckie noclegi, Zwardoń noclegi, Jaworzynka noclegi, Jastrzębie-Zdrój noclegi, Złoty Stok noclegi, Szczawno-Zdrój noclegi, Ściegny noclegi, Sosnówka noclegi, Jelenia Góra noclegi, Sucha Beskidzka noclegi, Maków Podhalański noclegi, Rabka-Zdrój noclegi, Nowy Targ noclegi, Ochotnica Górna noclegi, Mszana Dolna noclegi, Jaworki-Homole noclegi, Święty Krzyż noclegi