Koleje wąskotorowe w Polsce

Kolej
wąskotorowa to rodzaj kolei, której szyny posiadają mniejszy
rozstaw niż przy kolei normalnotorowej posiadającej 1435 mm. Kolej
wąskotorowa różni się od kolej normalnotoriwej tym, ze ta 1 ma
mniejszą prędkość oraz zdolność przewozową, jednak może ona
stosować większe pochylenie podłużne, a także łuki o mniejszym
promieniu, przez co jest o wiele tańsza w budowie. Są kraje, w
których kolej wąskotorowa jest podstawową koleją dalekobieżną
budowaną według standardów kolei normalnotorowej i jest to przede
wszystkim w Japonii.

Koleje wąskotorowe pierwotnie były
konne i służyły w przemyśle wydobywczym, leśnictwie, a także
hutnictwie. Z czasem ich funkcje rozszerzyły się i przeniosły do
użytku publicznego.

To w Polsce znajduje się najstarsza
nieprzerwanie funkcjonująca kolej wąskotorowa na świecie i są to
– Górnośląskie Koleje Wąskotorowe.

Obecnie kolej wąskotorowa ma wiele
funkcji wśród nich można wymienić: przemysłową stosowaną w
wielu branżach, lokalną i dojazdową służącą do transportu
osób, leśną stosowaną w leśnictwie, górską występującą na
terenach górskich, a także parkową, występującą na terenie
parków rozrywki. Te dwie ostatnie mają ogromne znaczenie
pasażerskie, usprawniają one obsługę turystyczną na danym
terenie. Ich wygląd, a także ciekawe rozwiązania usprawniające
podróż powodują, iż stają się one dużą atrakcją zwłaszcza
wśród rodzin z dziećmi.

Województwo zachodniopomorskie

Nadmorska Kolej Wąskotorowa 8 –
zlokalizowana w powiecie gryfickim na Pomorzu Zachodnim. Czynna jest
teraz jedna linia o długości około 40 km z Gryfic Wąsk. przez
Trzęsacz, Rewal, Śliwin i Niechorze do Pogorzelicy. Obecnie pełni
funkcje turystyczną.

Koszalińska Kolej Wąskotorowa 12 –
zlokalizowana w Koszalinie. Działa w sezonie letnim i pełni funkcje
turystyczną. Prowadzona jest na fragmencie linii kolejowej Koszalin
Wąskotorowy – Bobolice Wąskotorowe, użytkując odcinek Koszalin
Wąskotorowy – Rosnowo Wąskotorowe.

Województwo pomorskie

Żuławska Kolej Dojazdowa 16 –
funkcjonuje ona na terenie powiatu nowodworskiego, powstała po
wyodrębnieniu ze struktur PKP części Gdańskich Kolei Dojazdowych.
Obecnie kolej prowadzi ruch na odcinkach o łącznej długości 36 km
Przewozy występują na trasach:

Stegna Gdańska – Nowy Dwór Gdański
(15,045 km)

Prawy Brzeg Wisły – Stegna –
Sztutowo (14,927 km)

Nowy Dwór Gdański Cmentarz – Nowy
Dwór Gdański (2,0 km)

Województwo warmińsko-mazurskie

Ełcka Kolej Wąskotorowa 20 –
funkcjonuje na terenie Ełku, kiedyś była linią transportującą
pasażerów oraz towary, teraz ma jedynie kursy turystyczne. Długość
kolei wynosi około 38 km i kursuje ona w miesiącach maj-wrzesień
na trasie Ełk-Sypitki-Ełk.

Województwo podlaskie

Wigierska Kolej Wąskotorowa 24 – to
kolej leśna o charakterze turystycznym biegnąca wzdłuż
południowego brzegu jeziora Wigry na Suwalszczyźnie, między
miejscowością Płociczno oraz Krusznik, ma długość 10 km. Jest
ona całoroczną atrakcją turystyczną, latem wagony są odkryte,
zimą zaś w krytych i ogrzewanych.

Kolej Leśna Wąskotorowa Puszczy
Białowieskiej 28 – działa ona na terenie Puszczy Białowieskiej o
charakterze turystycznym. Trasa kolejki: Hajnówka Wąskotorowa –
Topiło: długość trasy – 11 km, Hajnówka Wąskotorowa –
Postołowo: długość trasy – 6 km.

Województwo kujawsko-pomorskie

Żnińska Kolej Wąskotorowa 32 –
działa ona na terenie województwa kujawsko-pomorskiego. Miała ona
za zadanie połączyć miejscowość Żnin z takimi miejscowościami
jak: Wenecja, Biskupin, Gąsawa. Obecnie działa jako atrakcja
turystyczna o długości 12 km.

Województwo wielkopolskie

Bydgosko-Wyrzyskie Koleje Powiatowe 36
– powstały na skutek połączenia sieci Bydgoskich Kolei Powiatowych
i Wyrzyskich Kolei Powiatowych. Miały one 256 km długości i
łączyły ze sobą wiele miejscowości zarówno wsi jak i mniejsze i
większe miasta, takie jak Bydgoszcz, Białośliwie, Koronowo,
Wysoka, czy Maksymilianowo. Obecnie funkcjonuje ona tylko na krótkiej
trasie turystycznej

Gnieźnieńska Kolej Wąskotorowa 40 –
kiedyś pełniła funkcje przewozu pasażerów, a także towarów.
Obecnie kursuje ona na trasie z Gniezna do lasu Jelonek. Długość
trasy to 38 km.

Kolejka Parkowa Maltanka 44 – kursuje
ona na terenie miasta Poznań pomiędzy rondem Śródka, a Nowym Zoo.
Trasa ma 3,85 km. To jedna z ciekawszych atrakcji często wybieranych
przez turystów w Poznaniu.

Śmigielska Kolej Wąskotorowa 48 –
funkcjonuje na terenie województwa wielkopolskiego, łączy
miejscowości: Stare Bojanowo (stacja Stare Bojanowo Wąskotorowe) ze
Śmiglem (stacja Śmigiel) i Wielichowem (stacja Wielichowo). Łącznie
trasa ma około 50 km.

Średzka Kolej Powiatowa 52 –
pierwotnie łączyła Poznań ze Środą Wielkopolską. Zachowała
się ona w szczątkowej postaci. Obecnie linia ma długość 14 km i
kursuje sezonowo ze Środy do Zaniemyśla.

Kaliska Kolej Dojazdowa 56 –
funkcjonuje na terenie powiatu kaliskiego, łączy Opatówke, Russów
i Turek z Kaliszem. Obecnie w sezonie letnim uruchomiane są pociągi
turystyczne na odcinku Zbiersk – Petryki.

Województwo łódzkie

Rogowska Kolej Wąskotorowa 68 –
inaczej Kolej Wąskotorowa Rogów-Rawa-Biała. To jedyna i pierwsza
muzealna kolej wąskotorowa w województwie łódzkim. Wiedzie ona
przez malownicze tereny Mazowsza. Jej długość to ok. 50 km.

Województwo mazowieckie

Sochaczewska Kolej Wąskotorowa 72 –
funkcjonuje jako kolej turystyczna na odcinku 33 km, odjeżdża ze
stacji Sochaczew Muzeum w godzinach porannych, zatrzymując się na
przystankach Sochaczew-Miasto, Sochaczew-Chodaków, Brochów-Kolonia,
Tułowice i dojeżdża do stacji Wilcze Tułowskie

Piaseczyńsko-Grójecka Kolej
Wąskotorowa 76 – aktualnie jest ona największą działającą
koleją wąskotorową w pobliżu Warszawy. Niegdyś kolej docierała
z Piaseczna do Warszawy. Obecnie większą część torów rozebrano
przejezdny jest tylko odcinek Piaseczno-Tarczyn. Kolej organizuje
okazjonalne wycieczki turystyczne, ale istnieje również możliwość
zorganizowania przejazdu na zamówienie.

Województwo lubelskie

Nadwiślańska Kolejka Wąskotorowa 80
– funkcjonuje w zachodniej części województwa lubelskiego w
powiatach opolskim i piławskim. Obecnie kolej działa sezonowo,
trasa na której odbywają się przejazdy: Karczmiska – Opole
Wąskotorowe – Karczmiska – Polanówka – Karczmiska. Dodatkową
atrakcją są organizowane ogniska i zwiedzanie zabytkowej stacji

Województwo świętokrzyskie

Starachowicka Kolej Wąskotorowa 84 –
miała za zadanie łączyć Starachowice z Iłżą. Obecnie kursuje w
sezonie letnim na dwóch odcinkach: Starachowice Wschodnie
Wąskotorowe – Lipie oraz Iłża – Marcule.  Jej długość to 20
km.

Świętokrzyska Kolejka Wąskotorowa 88
– kiedyś Jędrzejowska Kolej Dojazdowa. Trasa biegnie przez część
regionu Ponidzia w południowej części województwa
świętokrzyskiego, z Jędrzejowa, poprzez Jasionną, Motkowice,
Umianowice do Pińczowa.

Województwo śląskie

Górnośląskie Koleje Wąskotorowe 92
– to najstarsza nieprzerwanie funkcjonująca kolej wąskotorowa na
świecie. Pierwotnie służyła do transportu surowców między
zakładami przemysłowymi Górnego Okręgu Przemysłowego. Aktualnie
funkcjonuje jako kolej turystyczna na odcinku Bytom – Miasteczko
Śląskie o długości 21 km.

Województwo podkarpackie

Przeworska Kolej Wąskotorowa 100 –
linia ta miała za zadanie łączenie Przeworska i Dyniowa, powstała
na potrzeby obsługi Cukrowni w Przeworsku. Trasa biegnie Doliną
Mleczki, występuje na niej tunel – jedyny na kolejach wąskotorowych
z ruchem turystycznym w Polsce, a także 2 stalowe mosty. Trasa ma
długość 46 km.

Bieszczadzka Kolejka Leśna 104 –
znajduje się na terenie Bieszczad i jest najwyżej położoną linią
wąskotorową w Polsce. Początkowo służyła do użytku
publicznego, później przede wszystkim jako kolej leśna do
transportu drewna i przewozu osób, obecnie funkcjonuje jako atrakcja
turystyczna, głównie w sezonie letnim. Łączna długość trasy to
20 km.

W Górach
Zakopane noclegi, Białka Tatrzańska noclegi, Bukowina tatrzańska noclegi, Kościelisko noclegi, Poronin noclegi, Biały Dunajec noclegi, Szaflary noclegi, Murzasichle noclegi, Jurgów noclegi, Szczawnica noclegi, Krościenko nad Dunajcem noclegi, Czorsztyn noclegi, Niedzica noclegi, Kluszkowce noclegi, Krynica-Zdrój noclegi, Muszyna noclegi, Tylicz noclegi, Piwniczna-Zdrój noclegi, Szczyrk noclegi, Wisła noclegi, Ustroń noclegi, Brenna noclegi, Koniaków noclegi, Żywiec noclegi, Korbielów noclegi, Zawoja noclegi, Karpacz noclegi, Szklarska Poręba noclegi, Miłków noclegi, Polanica-Zdrój noclegi, Kudowa-Zdrój noclegi, Duszniki-Zdrój noclegi, Lądek-Zdrój noclegi, Kłodzko noclegi, Świeradów-Zdrój noclegi, Solina noclegi, Polańczyk noclegi, Ustrzyki Dolne noclegi, Ustrzyki Górne noclegi, Cisna noclegi, Wetlina noclegi, Święta Katarzyna noclegi, Krajno noclegi, Bodzentyn noclegi, Nowa Słupia noclegi, Chęciny noclegi, Baligród noclegi, Smerek noclegi, Komańcza noclegi, Lutowiska noclegi, Rymanów-Zdrój noclegi, Iwonicz-Zdrój noclegi, Wysowa noclegi, Maniowy noclegi, Sromowce Niżne noclegi, Sromowce Wyżne noclegi, Gliczarów Górny noclegi, Czarna Góra noclegi, Małe Ciche noclegi, Murzasichle noclegi, Ząb noclegi, Szaflary noclegi, Witów noclegi, Chochołów noclegi, Jabłonka noclegi, Lipnica Wielka noclegi, Zubrzyca Dolna noclegi, Zubrzyca Górna noclegi, Istebna noclegi, Milówka noclegi, Limanowa noclegi, Międzybrodzie Żywieckie noclegi, Zwardoń noclegi, Jaworzynka noclegi, Jastrzębie-Zdrój noclegi, Złoty Stok noclegi, Szczawno-Zdrój noclegi, Ściegny noclegi, Sosnówka noclegi, Jelenia Góra noclegi, Sucha Beskidzka noclegi, Maków Podhalański noclegi, Rabka-Zdrój noclegi, Nowy Targ noclegi, Ochotnica Górna noclegi, Mszana Dolna noclegi, Jaworki-Homole noclegi, Święty Krzyż noclegi