Łomża - miasto na prawach powiatu w północno-wschodniej Polsce, w województwie podlaskim, nad rzeką Narew. Miasto zlokalizowane jest na historycznym Mazowszu, stolica dawnej ziemi łomżyńskiej.
Geneza nazwy Łomża nie jest jednoznaczna. Według prof. Karola Zierhoffera nazwa oznaczała przypuszczalne miejsce, gdzie był jakiś łom, jakieś pokruszone bloki kamienne bądź połamane przez wiatr drzewa. Nazwa miasta jest topograficzna, urobiona za pomocą przyrostka "ża" od tego samego rdzenia, co staropolskie łomić, łomać.
Łomża powstała w X wieku w odległości 5 km na wschód od obecnego centrum, na wysokiej skarpie doliny rzeki Narew. Pozostałością po tamtych czasach jest olbrzymie grodzisko nazywane "Górą Królowej Bony" oraz "Wzgórzem św. Wawrzyńca". Prawa miejskie Łomża otrzymała 15 czerwca 1418 roku od księcia Janusza I. Po śmierci ostatnich książąt mazowieckich i wcieleniu Mazowsza od Korony w 1526 roku, Łomża stała się miastem królewskim. Największy rozkwit miasta przypadł na wiek XV i XVI. W połowie XVII wieku nastąpił upadek miasta spowodowany wojnami szwedzkimi oraz licznymi pożarami i klęskami żywiołowymi. Ponowny wzrost i ożywienie gospodarcze przypadły na wiek XIX-XX, co związane było między innymi z powstaniem nowych węzłów komunikacyjnych. Nastąpiła dalsza rozbudowa miasta, które rozwinęło się stopniowo w ośrodek o charakterze przemysłowo-handlowym. W 1806 roku miasto liczyło około 6000 mieszkańców. Po utworzeniu Księstwa Warszawskiego Łomża została siedzibą władz departamentu. Z chwilą utworzenia Królestwa Polskiego, od 1816 roku, została głównym miastem obwodu łomżyńskiego w województwie augustowskim. 50 lat później Łomża została wyznaczona na stolicę guberni. Przyniosło jej to szybki rozwój, ponieważ Łomża stała się głównym miastem guberni łomżyńskiej i władz gubernialnych, powiatowych i miejskich.
I Wojna Światowa zahamowała szybko postępujący rozwój. Miasto stało się siedzibą biskupa i uznawane było za jedno z największych ośrodków miejskich na obszarze północno-wschodniego Mazowsza. II Wojna Światowa przyniosła za sobą zniszczenia. Miasto legło w gruzach aż w 70%. W wyniku deportacji i mordów liczba ludności zmalała o 60%. Łomże wyzwolono 13 września 1944 roku. W latach 1946 zaczęto odbudowywać starszą część Łomży. Wybudowano kilka osiedli mieszkaniowych. Uruchomiono miejską komunikację autobusową. Powstały liczne zakłady przemysłowe oraz oddano do użytku ciepłownię miejską. W latach 1978-1990 nastąpił gwałtowny wzrost gospodarczy oraz rozwój budownictwa mieszkaniowego. Powstały nowe osiedla mieszkaniowe w tym szczególnie osiedla spółdzielczego budownictwa mieszkaniowego w zabudowie wielorodzinnej. Funkcję stolicy województwa łomżyńskiego Łomża pełniła do 31 XII 1998 roku.
Atrakcje:
*Rynek - Stary Rynek w Łomży to rozległy, prostokątny plac znajdujący się w śródmieściu. Z wszystkich jego rogów wychodzą pod kątem prostym ulice. Głównym budynkiem na Starym Rynku jest Ratusz, który początkowo stał w jego centralnej części. Obecnie zajmuje wschodnią część placu,
*Katedra - to późnogotycki kościół farny Św. Michała Archanioła, wzniesiony w I połowie XVI wieku. Po zniszczeniach dokonanych w czasie potopu szwedzkiego, w latach 1691-1692 miał tutaj generalny remont, który zmienił wystrój świątyni z gotyckiego na barokowy. W XX wieku katedra została regotyzowana, dziś stanowi wspinały przykład tzw. gotyku mazowieckiego,
*Zakole Narwi W siemieniu Nadrzecznym - Niedaleko Łomży we wschodniej części Podlasia, wije się wstęga Narwi, tworząc niezwykle malowniczy krajobraz, objęty ochroną w formie Łomżyńskiego Parku Krajobrazowego Doliny Narwi,
*Ławeczka Hanki Bielickiej - stoi na ulicy Farnej, na skrzyżowaniu ulicy Dwornej i Rynku. Pomnik w postaci popularnej ostatnio ławeczki upamiętnia bardzo sławną aktorkę filmową i teatralną oraz artystke kabaretową, która niemal całe swe dzieciństwo i młodość spędziła w Łomży.Również w dorosłości była bardzo z Łomżą związana, toteż otrzymała tytuł Honorowej Obywatelki Miasta Łomży. Uroczyste odsłonięcie pomnika-ławeczki Hanki Bielickiej odbyło się w Łomży 11 listopada 2007 roku, w rok po śmierci aktorki,
*Deptak - znajduje się na ulicy Farna, która prowadzi do rynku. Deptak wyłożono bazaltową kostką, postawiono tu ławeczki i stylowe lampy. Od strony Starego Rynku stoi tu również ciekawa ławeczka - pomnik najbardziej znanej łomżynianki, aktorki Hanki Bielickiej,
*Ratusz - powstał w XIX wieku w stylu klasycznym. Jego projektantem był Aleksander Graffe. Początkowo Ratusz stał na środku Rynku, jednak z powodu zniszczeń z czasem budowlę rozebrano. Nowy Ratusz stoi we wschodniej części Rynku,
*Muzeum Przyrody w Drozdowie - powstało w 1984 roku, a jego głównym celem jest badanie przyrody Polski północno-wschodniej, szczególnie Ziemi Łomżyńskiej.
