Bytów - miasto w Polsce, położone w województwie pomorskim, w powiecie bytowskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Bytów, położona na Pojezierzu Bytowskim, nad rzekami Borują oraz Bytową i jeziorem Jeleń.
W 1294 roku zmarł książę gdański Mściwoj II, w związku z czym jego dziedzictwo objął późniejszy król Polski Przemysł II. W 1307 roku obszar, na którym leży Bytów został zajęty przez margrabiów brandenburskich. W 1317 roku brandenburski margrabia Waldemra przekazał ziemię bytowską księciu zachodniopomorskiemu Warcisławowi IV, a ten w 1321 roku nadał ziemię bytowską swojemu marszałkowi Henningowi Behrowi. Z 1321 roku pochodzi najstarszy zapis nazwy miasta w formie Butow. Natomiast w 1329 roku ziemia bytowska została wykupiona od jego spadkobierców przez Krzyżaków za 800 grzywien denarów pruskich srebra i następnie utworzyli w Bytowie prokuratorstwo. Krzyżacy utracili Słupsk w 1342 roku, dlatego przenieśli z niego na krótko komturstwo do Bytowa. Osada swoje prawa miejskie otrzymała 12 lipca 1346 roku. W latach 1390-1405 Krzyżacy odbudowali zamek, natomiast w 1409 roku gród został zdobyty przez wojska polskie. W 1410 roku po bitwie pod Grunwaldem został przekazany przez króla Władysława Jagiełłę księciu pomorskiemu Bogusławowi VIII. Na mocy pokoju toruńskiego ziemia bytowska wróciła do Krzyżaków w 1411 roku. Po inkorporacji państwa Zakonu Krzyżackiego do Królestwa Polskiego, w dniu 2 grudnia 1454 roku król Kazimierz Jagiellończyk przekazał Bytów księciu szczecińskiemu Erykowi II. Eryk II w 1460 roku zerwał przymierze z Polską i przekazał Bytów Krzyżakom, jednak w 1466 roku ziemia bytowska została przez niego odzyskana poprzez wykup. W 1637 roku Bytów z Lęborkiem został przyłączony do Królestwa Polskiego. 6 listopada 1657 roku Bytów po traktacie bydgorskim trafił pod władzę Brandenburgii, formalnie jako lenno Polski. Niestety w 1772 roku miasto zostało zajęte przez Prusy.
W 1912 roku Polacy stanowili w powiecie bytowskim ok. 15% ludności i traktat wersalski pozostawił miasto w granicach Niemiec. Mimo to w latach 1919-1939 działały tu liczne polskie organizacje. Od 1930 roku działał tu polski bank oraz związek Polaków w Niemczech. W 1946 roku urzędowo zatwierdzono obecną nazwę miasta. Po 1947 roku Bytów oraz okolice został zasiedlony osadnikami ze wschodniej i centralnej Polski, m.in. w ramach akcji "Wisła". Obecnie w budynku prowadzona jest działalność muzealna, edukacyjna i animacyjna. Znajdują się tam m.in. ekspozycja historyczna poświęcona rodzinie Styp-Rękowskich i dziejom wsi Płotowo, pracowanie do prowadzenia działalności edukacyjnej, w tym tzw. izba zielarki, saka audiowizualna oraz etnograficzny magazyn muzealny.
Atrakcje w Bytowie i okolicach:
*Muzeum Zachodniokaszubskie w Bytowie - zajmuje ono cały dawny Dom Zakonny pokrzyżackiego zamku oraz dwie przylegające do niego Baszty: Młyńską i Prochową, jak również kurtynowy mur obronny. Zbiory muzealne podzielone zostały na dwa działy: etnogradiczny i artystyczno-historyczny,
*Zamek krzyżacki w Bytowie - powstał jako konstrukcja murowana z kamieni eratycznych i cegły. Położony jest na wzniesieniu w południowo-wschodniej części miasta. Przy skrzydle północno-zachodnim postawiono trzypiętrowy, podpiwniczony dom mieszkalny,
*Gotycka wieża w Bytowie - jest częścią nieistniejącego już kościoła Św. Katarzyny w Bytowie. Jest cennym zabytkiem pochodzącym z I połowy XIV wieku. Początkowo świątynia posiadała 2 nawy - główną i północną, dopiero później dobudowano nazwę południową. Pierwsza budowla nie posiadała też wieży. W ciągu wieków kościół był wielokrotnie niszczony i odbudowywany. W 1716 roku kościół wyświęcono jako budowlę jednonawową z wieżą o barokowym wyposażeniu. Do dziś jednak niewiele się zachowało z zabytkowego wystroju, gdyż w 1945 roku kościół całkowicie zniszczono. Górne partie wieży zrekonstruowano w 1964 roku. Mury murawy rozebrano i w ten sposób ostała się samotna, gotycka wieża, górująca ponad śladami dawnej budowli sakralnej. Za ruinami stoi pomnik Jana Pawła II,
*Muzeum Szkoły Polskiej w Płotowie - zostało otworzone w 1979 roku, w pięćdziesiątą rocznicę utworzenia pierwszej polskiej szkoły w powiecie bytowskim. Mieści się w budynku prywatnej szkoły polskiej, istniejącej w latach 1929-1932, w której uczyły się dzieci mniejszości polskiej w Niemczech. Inicjatorem powstania muzeum był Związek Polaków w Niemczech. W muzeum znajdują się 3 sale wystawowe. W jednej zrekonstruowano klasę z okresu międzywojennego. W dwóch pozostałych przedstawiono działalność Związku Polaków w Niemczech,
*Zagroda Styp-Rekowskich Płotowo - nieistniejący dziś drewniany dworek znajduje się na miejscu dzisiejszego Muzeum Zachodniokaszubskiego. Od XVIII wieku był ostoją polskości na ziemi bytowskiej. Członkowie rodu swoją postawą i czynami skutecznie wspierali Kaszubów bytowskich w opieraniu się germanizacji. Tu podtrzymywano wiarę w odrodzenie Polski w okresie zaborów. Tutaj podtrzymywano wiarę w odrodzenie Polski w okresie zaborów. Tutaj też rodziły się lokalne organizacje polskiej mniejszości narodowej w Niemczech, gdy ustaleniami traktatu wersalskiego ziemia bytowska znalazła się na granicach odrodzonej II Rzeczypospolitej.
