Tczew - miasto położone w województwie pomorskim, siedziba powiatu tczewskiego, na Pojezierzu Starogrodzkim w pradolinie rzeki Wisły, w regionie Kociewie, drugim obok Kaszub regionie Pomorza Gdańskiego.W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa gdańskiego.
Osadnictwo na terenie Tczewa należało do najstarszych na Pomorzu Gdańskim. Znaleziska archeologiczne wskazują na to, że okolice Tczewa były zasiedlone przez człowieka już około 3000-1700 lat p.n.e. O ciągłości osadniczej świadczą ozdoby i narzędzia z okresu Hallstatt D, cmentarzysko z okresu rzymskiego oraz ślady osady wczesnośredniowiecznej. Pierwsza źródłowa wzmianka o Tczewie pochodzi z 1252 roku, kiedy to w Tczewie książę Sambor II rozpoczął budowę zamku. W wystawionym niemieckim dokumencie wymieniono osadę Dersove. Etymologia nazwy miasta nie została dotąd wyjaśniona przez językoznawców w sposób jednoznaczny, przypuszcza się, że może pochodzić z języka pruskiego. Jednak pewne jest to, że jest ona daleko starsza niż jego pierwotny zapis. Rosnące znaczenie gospodarczej funkcji Wisły i kilku ośrodków osadniczych występujących w XII-XIII wieków na terenie Tczewa zadecydowało o budowie zamku i przeniesieniu stolicy księstwa przez Sambora II z Lubieszewa do Tczewa na przełomie 1252-1253 roku. Powstanie Rady Miejskiej w Tczewie, ukonstytuowanej już w 1258 roku za przyzwoleniem księcia Sambora II. Jest to jedyny tego typu przypadek na terenie dzisiejszej Polski. W świetle faktów historycznych samorząd miasta Tczewa jest starszym, więc i pierwszym w dziejach na obecnym obszarze Polski.
W 1260 roku Tczew otrzymał prawa miejskie nadane przez Sambora II. W mieście zaczęło się rozwijać rzemiosło i handel. Zamożność powiększała komora celna na Wiśle. Istniał port, do którego przypływały statki zachodnich kupców, a własna mennica biła wymienialne srebrne denary. Ostatni władca Pomorza Gdańskiego Mestwin II w 1289 roku sprowadził do Tczewa dominikanów, którzy zbudowali w mieście swój kościół i zespół klasztorny. W 1308 Tczew podstępnie zdobył zakon krzyżacki. Miasto zostało spalone a mieszczanie wygnani. W ręce zakonu dostał się przywilej lokacyjny, pieczęć miejska i księga prawa lubeckiego. Wtedy organizacja miejska przestała istnieć na ponad pół wieku. Dopiero w latach 1364-1383 Krzyżacy nadali miastu cztery przywileje regulujące zakres praw i obowiązków mieszczan w stosunku do zakonu. Po 1308 roku Krzyżacy wznieśli tutaj zamek, który został siedzibą krzyżackich administratorów wójtostwa tczewskiego. W 1410 roku, po bitwie pod grunwaldem, miasto na krótko znalazło się w rękach polskich. I pokój toruński pozostawił jednak Tczew i całe Pomorze w granicach państwa zakonnego. W 1440 Tczew przystąpił do Związku Pruskiego. W czasie wojny trzynastoletniej miasto kilkakrotnie zmieniało załogę, by ostatecznie na mocy II pokoju toruńskiego w 1466 roku zostać przyłączone do Polski. Miasto odzyskało swój nadwiślański charakter, stało się ośrodkiem kupieckim i rzemieślniczym oraz istotnym ogniwem polskiego handky zbożem. W czasach polskich odbywały się w Tczewie wielokrotne zjazdy stanów pruskich.
Z chwilą I Rozbioru Rzeczypospolitej w 1772 roku, Tczew znalazł się pod panowaniem pruskim. Ożywienie nadziei Polaków na zrzucenie władzy pruskiej nastąpiło w 1794 roku podczas insurekcji kościuszkowskiej, a następnie w latach 1806-1807 podczas wkraczania wojsk napoleońskich i polskich legionów do Wielkopolski i na Pomorze Gdańskie. Pod Tczewem wojska te stanęły 17 stycznia 1807 roku. Po upadku powstania listopadowego w Tczewie przebywali internowani przez władze pruskie powstańcy, z których część osiedliła się w mieście na stałe. W I połowie XIX wieku Prusacy rozebrali część murów obronnych z basztami i bramami wjazdowymi, połowę fortyfikacji z czasów szwedzkich i napoleońskich, a także zniszczony już zamek tczewski. Od połowy XIX wieku Tczew zaczął się rozwijać jako ośrodek przemysłowy oraz węzeł kolejowy i drogowy. W latach 1851-1857 zbudowano pierwszy most na Wiśle. Jego filary ozdobiono neogotyckimi wieżami. Na przyczółkach wybudowano bogato zdobione bramy wjazdowe. W tym czasie był to najdłuższy most w Europie Północnej. Wkrótce przestał on wystarczać i w latach 1888-1890 wybudowano tuż obok w odległości 30 m drugi most. Przejął on funkcję mostu kolejowego, gdyż ten pierwszy służyć miał odtąd potrzebom ruchu pieszego i kołowego.
W 1918 roku została utworzona Rada Ludowa, przejmując nieoficjalnie władze z rąk niemieckich. Rada przygotowała też mieszkańców Tczewa do uroczystego, oficjalnego przekazania miasta oddziałom "Błękitnej Armii" generała Józefa Hallera. W 1919 roku ukazała się polska gazeta "Dziennik Tczewski". Dzień powrotu do Polski był bliski. Z wielką serdecznością ludność polska witała 30 stycznia 1920 żołnierzy "Błękitnej Armii" w Tczewie. Przed gmachem starostwa powitano żołnierzy chlebem i solą. Okolicznościowe przemówienie wygłosił pierwszy po wyzwoleniu starosta polski Maksymilian Arczyński. Po kilku dniach, dokładniej 4 luetgeo, Tczew odwiedził sam wóz "Błękitnej Armii" generał Józef Haller. Odzyskanie niepodległości Tczewa przez Polskę i powrót do państwa polskiego rozpoczynają najnowszą kartę dziejów miasta. Już w 1920 roku otwarto w Tczewie pierwszą w Polsce Państwową Szkołę Morską. Faktycznym jej organizatorem był pierwszy dyrektor tej placówki komandor Antoni Garnuszewski. W okresie dziesięciolecia istnienia tczewska "szkoła wilków morskich" wydała 140 absolwentom dyplomy oficerów nawigatorów i mechaników.
Od 1920 trwały też pracę nad włączeniem Tczewa do przedsięwzięć gospodarczych związanych z problematyką morską. W 1926 na podstawie decyzji Ministra Przemysłu i Handlu, Wojewody Pomorskiego oraz memoriału Magistra Miasta Tczewa, przy wydatnej inicjatywie Izby Przemysłowo-Handlowej w Grudziądzu powstał w Tczewie port rzeczno-morski. W oficjalnym otwarciu portu uczestniczył minister Eugeniusz Kwiatkowski. W pracach budowlanych brał udział m.in. inżynier Henryk Kliem. Szczególnie korzystne dla portu tczewskiego były lata 1926-1928 spowodowanej długotrwałym strajkiem angielskich górników. W 1920 roku zgłoszono w sejmie postulat ustawienia Tczewa stolicą województwa pomorskiego. Nie został on jednak przyjęty, choć argumenty przedstawione przez posła Jana Dąbskiego z PSL-Piast były dobrze uzasadnione. W okresie międzywojennym znaczny był dorobek miasta w dziedzinie przemysłu. Istniało wiele fabryk, rozwijało się rzemiosło i handel oraz budownictwo mieszkaniowe. Wybudowano kościół pw. św. Józefa i stadion sportowy. Zmodernizowano wodociągi i rzeźnię miejską. Ukazywało się kilka gazet i czasopism polskich.
1 września 1939 roku trzy bombowce zaatakowały most w Tczewie o godzinie 4:34. Walki w obronie miasta trwały tylko jeden dzień. Żołnierze polscy wykonali jednak swoje zadanie. Na rozkaz ppłk. Stanisława Janika mosty zostały zniszczone. Uniemożliwiono ten sposób przegrupowanie Niemcom swoich wojsk z Rzeszy do Prus Wschodnich. Rankiem, 2 września do Tczewa wkroczyły wojska hitlerowskie. Rozpoczęła się okupacja, na terenie miasta utworzono obozy dla jeńców angielskich i francuskich oraz obóz pracy dla Polaków. Niemcy wysiedlali Polaków do Generalnego Gubernatorstwa i do Rzeszy na przymusowe roboty. Okupacja hitlerowska skończyła się 12 marca 1945 roku. W bitwie o Tczew poległo ponad 100 żołnierzy sowieckich. Po II Wojnie Światowej Tczew należał do najbardziej zniszczonych przez działania frontowe miast Pomorza Gdańskiego. Praktycznie nie ostała się żadna zdolna do produkcji fabryka. Nastąpił znaczny ubytek ludności do ok. 18-20 tysięcy. Mieszkańcy podjęli się najpierw trudnej odbudowy, a następnie rozbudowy miasta. Obecnie w mieście istnieje szereg przedsiębiorstw przemysłu elektromaszynowego, maszynowego, stoczniowego, metalowego, spożywczego, budownictwa wodnego i mostowego. Coraz bardziej widoczny jest sektor prywatny.
Atrakcje:
*Muzeum Wisły - oddział Narodowego Muzeum Morskiego,
*Centrum Konserwacji Wraków Statków - Oddział Narodowego Muzeum Morskiego,
*Fabryka Sztuk,
*Rynek,
*Wieża Ciśnień,
*Szkoła Morska i Polski Związek Żeglarski,
*Park miejski,
*Stary Ratusz Tczewski.
