Kościerzyna - miasto leżące w północnej Polsce, w województwie pomorskim, w powiecie kościerskim, którego jest siedzibą.
Początki miasta są przypisane na koniec XIII wieku. Początkowo była to osada znajdująca się przy grodzie obronnym. Prawa miejskie uzyskała w 1398 roku. Z historią miasta związanych jest wiele ciekawych opowieści. Jedna z nich dotyczy herbu Kościerzyny, na którym widnieje niedźwiedź pod dębem. Niedźwiedź, ponieważ według legendy przed wiekami zwierzę to nękało mieszkańców osady leżącej na terenie dzisiejszego miasta. Potężna bestia była postrachem okolicy. Napotkanych w borze ludzi zabijała uderzeniem silnych łap, siejąc powszechne przerażenie. Do czasu, aż znalazł się śmiałek. Był nim odważny syn kowala, który postanowił położyć kres życiu bestii. Wziąwszy dzidę i tarczę w głębi puszczy stoczył z niedźwiedziem bój na śmierć i życie.
Wzmianki i historia miasta zachowane w dokumentach sięgają 1284 roku, kiedy to "Costerina" wraz z 21 innymi miejscowościami ziemi "Dirsoua" została nadana przez księcia pomorskiego Mściwoja II księżniczce Gertrudzie - najmłodszej córce Sambora II z Tczewa. Ważnymi datami w czasach jej podległości Krzyżakom są kolejno: 1346 rok - lokacja wsi Kościerzyny na prawie chełmińskim i 1398 rok - odrębna lokacja Kościerzyny jako miasta, które z czasem wchłonęło wioskę. W 1440 roku miasto przystąpiło do Związku Pruskiego i po wybuchu powstania przeciwko Krzyżakom w 1456 roku zostało obsadzone przez sprzymierzone oddziały gdańskie. Brak umocnień nie pozwolił na długą obronę i gród został przez wojska zakonne odbity. W połowie XV wieku miasto liczyło około 300 mieszkańców, którzy zajmowali się głównie rolnictwem, ale również rzemiosłem, warzeniem piwa itp. W 1462 roku wyparto Krzyżaków z miasta, a po zawarciu pokoju toruńskiego Kościerzyna stała się siedzibą powiatu w województwie pomorskim Korony Polskiej. Urząd starosty był dziedziczony, funkcję pełnili przedstawiciele rodu Denhofów, Kostków i Wilkanowskich. W XVII wieku trzy razy wybuchały pożary niszczące miasto, miasto było rabowane przez maszerujące wojska, a epidemia zdziesiątkowała mieszkańców, w 1772 roku mieszkało tu tylko 602 mieszczan.
Do XIX wieku był to ośrodek rejonu rolniczego. Od 1775 roku siedziba pruskiej administracji leśnej. W 1818 roku Kościerzyna stała się siedzibą rozległego powiatu, do miasta napłynęła okoliczna ludność kaszubska oraz rzemieślnicy i urzędnicy z Niemiec. Działała tu szkoła dla dziewcząt, seminarium nauczycielskie oraz progimnazjum męskie. Od połowy XIX wieku ważny ośrodek polskości na Kaszubach oraz miejsce rozwoju idei kaszubskich. W 1919 roku podczas przekazywania władzy administracji polskiej rozbrojono oddział Grenzschutzu i zmuszono do ustąpienia niemieckiego burmistrza, w odpowiedzi władze niemieckie zagroziły zbombardowaniem miasta. Niemcy po kilku dniach otoczyli miasto i przeprowadzili aresztowania wśród działaczy polskich. Konflikt zażegnało wkroczenie zimą 1920 polskiego oddziału Hallerczyków. W latach 20 XX wieku miasto zaczęli licznie odwiedzać turyści. W 1931 roku przebudowano linię kolejową do Żukowa, dzięki czemu stała się częścią tzw. magistrali węglowej. Rozpoczęto też przygotowania do budowy autostrady z centralnej Polski, przez Toruń do Gdyni, która przebiegałaby przez Kościerzynę, plany te przekreślił wybuch II Wojny Światowej. W połowie lat trzydziestych wybudowano fabrykę bekonów, która rozwinęła się w Kościerskie Zakłady Mięsne. Po wybuchu II Wojny Światowej 2 września 1939 roku miasto zostało zajęte przez hitlerowców. Zbrodniarz Günther Modrow został okupacyjnym starostą i kierownikiem powiatowej organizacji NSDAP, był on głównym inspiratorem zbrodni w Skarszewach oraz oprawcą miejscowej ludności. 8 marca 1945 roku do miasta wkroczyła Armia Czerwona, obyło się bez większych zniszczeń, jednak kontakt z żołnierzami radzieckimi, dokonującymi często grabieży i gwałtów na miejscowej ludności, niesłusznie traktowanej jako niemiecka, zapisał się negatywnie w pamięci mieszkańców. W czasach Polski Ludowej liczba ludności zwiększyła się poprzez wybudowanie kilku osiedli bloków mieszkalnych. Po wojnie tradycje miodosytnictwa kontynuowała Wytwórnia Miodów Pitnych. W latach osiemdziesiątych rozpoczęto budowę nowego szpitala mającego być zapleczem sanitarnym dla Trójmiasta w wypadku użycia broni masowego rażenia. W 1992 roku utworzono samodzielną gminę miejską Kościerzyna poprzez wyłączenie obszaru miasta z dotychczasowej gminy miejsko-wiejskiej.
Atrakcje:
*Muzeum Kolejnictwa,
*Muzeum Akordeonu,
*Muzeum Ziemi Kościerskiej,
*Muzeum American Old Cars.
