CHAŃCZA POŁOŻENIE
Chańcza to Polska wieś położona w województwie świętokrzyskim, powiecie kieleckim. W Chańczy jest główny punkt początkowy zielonego szlaku turystycznego który prowadzi do Pielaszowa. Przez wieś przechodzi również żółty szlak turystyczny od Szydłowa po same Widełki. Miejscowość przebiega wzdłuż bocznej drogi leżącej prostopadle do drogi wojewódzkiej 764, która dochodzi od wschodu do lasu oraz od zachodu do samego Jeziora Chańcza. Przy jeziorze znajduję się malownicza plaża z zespołem domków letniskowych. Obszar zalewu obejmuje tereny otuliny Cisowsko-Orłowińskiego Parku Krajobrazowego, teren Chańczy jest lekko pofałdowany szczególnie w okolicy zalewu. Chańcza jest największym zbiornikiem wodnym w województwie świętokrzyskim. Zlew otaczają rozłożyste lasy, oraz malownicza roślinność a jej suche brzegi porastają lasy sosnowe gwarantujące idealne warunki do biwakowania. Zalew Chańcza jest miejscem lubianym, przez wędkarzy, którzy chętnie odwiedzają jego brzegi o każdej porze roku.
CHAŃCZA HISTORIA
Miejscowość została wspomniana w dokumentach już w 1178 roku, z tego też względu uważana jest za jedną z najstarszych wsi na terenie kielecczyzny. Cystersi pojawili się na jej terenach już w drugiej połowie XII wieku, otrzymali tutaj ziemie głównej mierze od księcia Kazimierza II Sprawiedliwego oraz od rodu Odrowążków, jako pierwsza została przekazana im wieś Sulejów, znajdująca się w bardzo korzystnym miejscu handlowym, który łączył północną oraz zachodnią część Europy z Rusią. Ostatecznie klasztor otrzymał aż jedenaście wsi w tym właśnie Chańczę. Chańcza do roku 1819 była własnością posiadłości kościelnych, podlegających początkowo cystersom Sulejowa a następnie zakonowi z Jędrzejowa. W roku 1579 wieś była własnością opata jędrzejowskiego. Chańcza wypadała najkorzystniej ze sąsiadujących wsi leżących w dobrach królewskich. Była zdecydowanie lepiej rozbudowana, bogatsza oraz bardziej zaludniona od chociażby pobliskiej wsi Życiny. U schyłku osiemnastego wieku mieszkańcy Chańczy zagarnęli obszerny teren lasu który przylegał do dwóch wsi Malkowic oraz Woli Malkowickiej. 29 września 1789 roku było duże prawdopodobieństwo ucichnięcia sprawy jednakże Franciszek Krakowski tamtejszy właściciel wsi zgłosił skargę lustratorom, dokładnie opisując zaistniałą sytuacje. W tym samym wieku miały miejsce również rozbiory Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Po rozbiorze w 1772 roku Chańcza dalej zajmowała to samo miejsce przy granicach Korony, sytuacja powtórzyła się również po II rozbiorze w 1793 roku. Jednakże Trzeci rozbiór ostatecznie przyniósł wsi zmiany terytorialne w 1795 roku, od tamtego momentu Chańcza zaczęła należeć do zaboru Austriackiego, była jego częścią aż do 1809 roku do czasów powstałego w 1907 roku Księstwa Warszawskiego. Z Chańczą wiąże się pewnego rodzaju legenda o ciężarnej kobiecie zakopanej żywcem na ogólnodostępnym cmentarzu w Chańczy, powodem jej zakopania było stwierdzone u niej zakażenie tyfusem. Według legend kobieta każdej nocy straszyła mieszkańców zbliżających się w okolice cmentarza. Mieszkańcy od XIV wieku silnie związani byli z pobliską miejscowością Kotuszów. We wspomnianej wsi powstał kościół parafialny którego zasięg obejmował również Chańczę. W późniejszym okresie Józef Konieczyński zwrócił się z prośbą o zwolnienie podatków, argumentował to zniszczeniami pożaru we wrześniu 1816 roku. Oznajmił, ze pożar miał miejsce tuż po żniwach, co spowodowało pogorszenie sytuacji finansowej. Podczas pożaru spaleniu uległy stodoły dworskie oraz spichlerz ze zbożem, co skutkowało ogromnymi problemami utrzymania czeladzi dworskiej. Miejscowość rozwijała się w ciągu kolejnych jedenastu lat po pożarze w roku 1827 osiąga liczbę 259 mieszkańców, zamieszkiwali oni wtedy około 30 domów. W latach 1832 w Chańczy istniał również folwark, młyn, tartak oraz wszelkiego rodzaju karczmy. Koniec XIX wieku to przede wszystkim zmiana właściciela Chańczy. Ostatnim dzierżawcą dóbr rządowych był do roku 1883 Jan Borkowski.
ATRAKCJE CHAŃCZY ORAZ OKOLIC
JEZIORO CHAŃCZA
Jest zbiornikiem retencyjnym, który powstał w 1984 roku, znajduje się w powiecie kieleckim, przy drogach wojewódzkich 764 oraz 756. W powiecie staszowskim leży południowa część jeziora, a w kieleckim północna. Zbiorniki funkcjonują jako rekreacja oraz wszelkiego rodzaju atrakcje dla mieszkańców okolicznych miejscowości oraz turystów. Idealne miejsce do spędzenia czasu z rodziną czy znajomymi. Oba kąpieliska w okresie letnim są strzeżone przez ratowników WORP. Bez problemu można wypożyczyć sprzęt pływający, do urozmaicenia swojego czasu oraz najbliższych.
KOŚCIÓŁ I SZPITAL ŚWIĘTEGO DUCHA
Jest to zabytkowy obiekt, który niegdyś spełniał rolę kościoła, dla najuboższych oraz dla starców. Niestety w dzisiejszych czasach nie ma po nim zbyt wiele pozostałości Jednakże niezależnie od pory roku zdecydowanie warto odwiedzić to miejsce chociażby na ciekawą historię. Obiekt pochodzi z okresu gotyku, jego wykonanie robi wrażenie chociażby ze względu na architekturę XVI wieku. Po zakończeniu II wojny światowej w kościele chronili się ludzie bezdomni. - około 8 kilometrów od Chańczy
KOŚCIÓŁ ŚW. WŁADYSŁAWA W SZYDŁOWIE
Kościół powstał około roku 1355, należy do budynków pokutnych ufundowanych przez Kazimierza Wielkiego w ramach za dość uczynienie spowodowanej śmierci księdza Marcina Baryczki. Wzniesiona została na planie prostokąta oraz wyjątkowo zbudowano ją z cegły a nie z skały wapiennej. Przy świątyni znajduje się dzwonnica, związana jest z pielgrzymowaniem. - około 9 kilometrów od Chańczy
KĄPIELISKO W GOLEJOWIE OKOŁO STASZOWA
Jest to jedno z najpopularniejszych kąpielisk w województwie świętokrzyskim, znajduje się tam wszystko co konieczne i idealne do udanego wypoczynku nad wodą. dostępna jest baza wypoczynkowa, która gwarantuję wspaniały wypoczynek na nieokreśloną ilość czasu. Woda jest przejrzysta, a plaża szeroka i piaszczysta, na pewno każdy znajdzie tutaj coś dla siebie. Kąpielisko znajduję w spokojnej dzielnicy daleko od szumu miasta w otoczeniu wspaniałej zieleni. Dodatkowo gwarantujemy wiele atrakcji dla najmłodszych jak i tych starszych. Oferujemy plac zabaw dla dzieci, boisko do siatkówki plażowej, zaplecze gastronomiczne, dużą wypożyczalnie sprzętu wodnego czy świetne kluby. - około 15 kilometrów od Chańczy
ZAMEK KRZYŻTOPÓR
To przepiękny obszerny pałac we włoskim stylu we włoskim stylu, do jego północnej strony przylegały kiedyś wspaniałe ogrody w stylu włoskim. Jego malownicza historia wciąż do końca nie jest znana. Zamek zawiera w sobie ogrom różnorodnej symboliki. Sala jadalna tego zamku według zebranych informacji miała szklany strop dzięki któremu doskonale było widać piękne akwarium z egzotycznymi rybkami. Pod ziemią do dziś zachowało się źródełko dające wodę nazwaną krzyżtopożanką, według przekonań ma ona niesamowite właściwości lecznicze czy smakowe.
